Harmoniseren van arbeidsvoorwaarden

Voor het samenvoegen van arbeidsvoorwaarden(pakketten) zijn er feitelijk twee varianten.

1. Integreren – het opnemen (al dan niet met overgangsmaatregelen) van het ene bestaande pakket in het andere bestaande.
2. Harmoniseren – het aanpassen en ombouwen van twee (of meer) pakketten tot één heel nieuw pakket.

Equitytheorie
Als organisaties of organisatieonderdelen feitelijk in elkaar worden geschoven dan is harmoniseren meestal noodzakelijk en is het verstandig dit zo snel mogelijk te doen. Volgens een van de belangrijkste en breed geaccepteerde motivatietheorieën, de equitytheorie, bepalen sociale vergelijkingsprocessen de motivatie van een individu.

Harmoniseren: Op zeker moment is niet meer goed uit te leggen waarom medewerkers die hetzelfde werk op dezelfde afdeling doen verschillende arbeidsvoorwaarden hebben waardoor er onrust kan ontstaan binnen de organisatie. Daarnaast kan het met het oog op – administratieve en organisatorische ‐ beheersing en efficiency verstandig zijn om de arbeidsvoorwaarden te harmoniseren.

Integratie van arbeidsvoorwaarden krijgt meestal de voorkeur boven harmonisatie als de overgenomen organisatie een aanzienlijk kleiner onderdeel vormt dan de overnemende organisatie.

Integreren noch harmoniseren: Als een overgenomen organisatie na overname min of meer zelfstandig blijft functioneren ‐ ook qua huisvesting ‐ en werknemers niet ‘gemengd’ worden, dan is het vaak niet noodzakelijk om de arbeidsvoorwaarden te harmoniseren of integreren. Beleids‐ en beheersmatig kan het overigens wel wenselijk zijn om over te gaan tot hetzelfde arbeidsvoorwaardenpakket.
In het algemeen houden met name in holdingconstructies de bedrijven na de overname allemaal hun eigen arbeidsvoorwaardenpakket. Dit kan zelfs noodzakelijk zijn als bedrijven in verschillende sectoren opereren.

Bijna altijd wordt er bij een fusie of overname afgesproken dat de arbeidsvoorwaardelijke integratie zal geschieden op basis van gelijkwaardigheid van het oude en het nieuwe pakket. De praktijk is echter weerbarstig.

Gelijkwaardigheid in de praktijk
Met gelijkwaardigheid wordt in de praktijk bedoeld materiële gelijkwaardigheid. Het is echter erg ingewikkeld om de verschillende arbeidsvoorwaarden – zoals salaris, pensioen, verzekeringen, voorzieningen ‐ onder één materiële noemer (geld) te brengen.

Naast de materiele gelijkwaardigheid moet er ook rekening gehouden worden met het feit dat medewerkers bepaalde arbeidsvoorwaarden verschillende immaterieel waarderen. Voorbeelden:
• een werknemer kan veel waarde hechten aan een WAO‐excedentverzekering, terwijl deze arbeidsvoorwaarde materieel gezien maar een heel klein beslag op de loonsom legt
• vaak blijken zelfs kleine wijzigingen in de autoregeling disproportioneel worden opgeblazen.

Een andere valkuil is dat werknemers arbeidsvoorwaarden in het algemeen los van elkaar beschouwen, terwijl werkgevers veelal redeneren vanuit de som van de pakketten. Werknemers verwachten vaak dat nadelen op individuele arbeidsvoorwaarden gecompenseerd worden.

Heeft u een Harmonisatie of integratie vraagstuk? De valkuilen, meest gestelde vragen en de specifieke context van de organisatie vragen om een gedegen aanpak. Maak daarom gebruik van de gebundelde kennis en ervaring van AWVN en download, gratis voor leden, de Informatiekit Harmoniseren.

Meestal dient binnen afzienbare tijd een volledige harmonisatie bereikt te worden, maar wel op zorgvuldige wijze, passend bij de ondernemingsdoelstellingen én met instemming van vakbonden en/of ondernemingsraden om medewerkers zoveel mogelijk mee te krijgen.

Een goed harmonisatietraject wordt stapsgewijs uitgevoerd. AWVN onderscheidt daarbij verschillende, opeenvolgende stappen. De eerste stappen zijn bepalend voor het verdere verloop van het harmonisatietraject. Het is hierbij van groot belang om de strategie en de arbeidsvoorwaarden van de (nieuwe) organisatie goed in kaart te brengen en een gedegen analyse te maken van juridische aspecten, de huidige en de gewenste organisatiestructuur. Zo kunnen er nieuwe functies ontstaan, maar ook de behoefte aan één functieraster en één functiewaarderingssysteem.

Harmoniseren is niet alleen een technische en inhoudelijke puzzel, maar zeker ook een procesmatige uitdaging. Harmonisatieprocessen kunnen lang duren, kosten vaak geld en gaan gepaard met emoties.

Het harmoniseren van arbeidsvoorwaarden is daarom misschien wel de meest complexe en uitdagende puzzel in arbeidsvoorwaardenland: alle bestaande arbeidsvoorwaarden van verschillende organisaties ombouwen tot een nieuw, passend pakket. Maar niet alleen de vraag of dit wenselijk is, maar ook die of dit ook mogelijk is speelt een belangrijke rol. Hoe zit het juridisch, welke ruimte is er in dat opzicht? Wat te doen met verschillen in bijvoorbeeld arbeidsduur? Of met verschillende functiewaarderings- en beloningssystemen? Met welke stakeholders heeft u te maken?

In de veelgestelde vragen over Harmonisatie, inbegrepen in de Informatiekit Harmoniseren, is te lezen wat voor bijzondere situaties onderdeel uitmaken en hoe complex een harmonisatie- of AVR integratietraject is. Het is essentieel om op afrooep specialisten uit meerdere vakgebieden rondom arbeidsrecht, voorwaarden, pensioen, organisatie, belonen en andere expertises te kunnen consulteren. Dit is waarom AWVN al decennia lang marktleider in harmonisaties is.

Harmoniseren van arbeidsvoorwaarden is een onderwerp waarmee de meeste HR-professionals slechts eenmaal in hun carrière te maken krijgen. Het zijn vaak gevoelige trajecten, die veel aandacht en nauwkeurigheid vragen. AWVN is op dit gebied dé specialist om in te schakelen voor begeleiding en begeleiding tijdens de implementatie.

De Informatiekit Harmoniseren

Uit welke stappen bestaat een harmonisatietraject eigenlijk? En met welke juridische vraagstukken dient u rekening te houden? De advocaten van AWVN hebben samen met onze harmonisatie-specialisten de Informatiekit Harmoniseren samengesteld.

Wat krijgt u in deze kit?

• Video-uitleg harmoniseren: Een toelichting op het harmonisatietraject door twee van onze ervaren adviseurs.
• Stappenplan harmoniseren: Een harmonisatietraject wordt stapsgewijs uitgevoerd in 4 stappen.
• FAQ harmoniseren: De 12 meest gestelde vragen over harmonisatie van arbeidsvoorwaarden in een handig document
• Consult
  Een contactmoment met een op harmonisaties gespecialiseerde AVWN adviseur, vrijblijvend en discreet.