Wat kunt u als werkgever zelf doen om acuut gebrek aan personeel tegen te gaan? En wat zijn de lange-termijnplannen voor het hervormen van de arbeidsmarkt teneinde de huidige onevenwichtigheden weg te nemen?
De werkloosheid in Nederland is historisch laag, het aantal vacatures hoog. De ontwrichtende gevolgen van het tekort aan arbeidskrachten zijn dan ook vrijwel dagelijks voelbaar.
Oplossingen zoeken voor de korte termijn, ‘voor en door werkgevers’. Dat is de taak van de in 2022 ingestelde Taskforce Arbeidsmarktkrapte van AWVN, VNO-NCW en MKB-Nederland. Het gaat om oplossingen die relatief eenvoudig toepasbaar zijn en snel een verschil kunnen maken. Een doe-agenda, onder het motto ‘wat morgen gedaan kan worden en wat overmorgen effect heeft.’
Natuurlijk is ook het kabinet aan zet op de korte – en (middel)lange – termijn. Minister van Gennip (SZW) heeft om die reden in de zomer van 2022 een plan voor zowel het hervormen van de arbeidsmarkt als het bestrijden van de krapte gepresenteerd (Hoofdlijnen arbeidsmarkt). Een structurele oplossing voor de knelpunten en zwakheden in de arbeidsmarkt vraagt om actie op veel gebieden: het arbeidsrecht, het fiscale en het sociale-zekerheidsstelsel, en het ondersteunende arbeidsmarktinstrumentarium. Dit is zelfs noodzakelijk, maar werkgevers kunnen daar niet op wachten en hebben daarom zelf met de taskforce het initiatief genomen.
22 zeer concrete ideeën mét 32 voorbeelden uit de praktijk in 3 oplossingsrichtingen!
Download Meteen aan de slag
De taskforce ziet grofweg drie richtingen om de krapte op de arbeidsmarkt op de korte termijn te verminderen.
1. Arbeidsaanbod verruimen en inzetbaarheid van het beschikbare aanbod verbeteren.
Bijvoorbeeld door
• meer uren werken te stimuleren
• mensen aan te trekken die nu nog niet actief zijn, maar wel beschikbaar
• de inzet van arbeidsmigranten te verbeteren
• doorwerken na de AOW-gerechtigde leeftijd te stimuleren.
2. Vraag en aanbod op de arbeidsmarkt beter op elkaar afstemmen.
Dit kan door
• de overgang van onderwijs naar arbeidsmarkt soepeler te maken
• om- en bijscholing en van werk-naarwerkroutes te bevorderen
• de arbeidsmarktinfrastructuur te verbeteren.
3. De vraag naar arbeid veranderen of beperken.
Door
• het werk efficiënter in te richten
• arbeidsbesparende technologie toe te passen
• technologie- en procesinnovatie te stimuleren.
Op de arbeidsmarkt gaapt een gat tussen mens en werk, zeker nu functies steeds sneller veranderen. Een van de ideeën die AWVN presenteerde tijdens haar jaarcongres 2018 om deze mismatch tegen te gaan: het competentiepaspoort (inmiddels omgedoopt in skillspaspoort). In dit paspoort zijn alle competenties, ervaringen en ambities van een werknemer opgenomen – een moderne variant op het aloude curriculum vitae. Een skillspaspoort zou een betere activering en match op de arbeidsmarkt kunnen realiseren.
Het onderwijs zit te springen om mensen, bij banken en verzekeraars verdwijnen juist banen. De oplossing ligt voor de hand: laat personeel uit de financiële sector instromen als docent. Maar hoe? Dat legden partijen vast in een convenant. Ze maakten afspraken over voorlichting, snuffelstages, begeleiding en opleiding. Het doel: meer mobiliteit creëren, maar wel met zekerheden en ontwikkelkansen.
De coalitie voor het kabinet Rutte-IV sprak in het regeerakkoord (december 2021) over een aantal ‘grote hervormingen’ die nodig zijn om onevenwichtigheden op de arbeidsmarkt weg te nemen. In juli 2022 leidde dat tot de hoofdlijnenbrief arbeidsmarktbeleid. Hiervoor hoefden de betrokken partijen niet met een lege bladzijde te beginnen. Ze konden voortborduren op het in juni 2021 verschenen SER-advies voor de middellange termijn, dat weer een vervolg is op het rapport van de commissie-Borstlap van 2020.
AWVN is blij dat de rapporten expliciet als leidraad zijn genomen voor het arbeidsmarktbeleid van de komende jaren. Daarmee bouwt het kabinet voort op het draagvlak dat er voor deze voorstellen is onder werkgevers- en werknemersorganisaties. Zo kan het een belangrijke stap zetten in de richting van de grotere arbeidsmarkthervormingen die de komende jaren nodig zijn.
In het SER-advies van juni 2021 geven sociale partners aan wat het kabinet volgens hen te doen staat op sociaal-economisch terrein. Het advies voor de middellange termijn bestrijkt meerdere beleidsterreinen. Het meest uitgebreide onderdeel van het advies vormen de aanbevelingen voor de arbeidsmarkt.
• Bekijk die aanbevelingen; AWVN-experts op verschillende onderwerpen geven per onderdeel een nadere toelichting.
De commissie Regulering van werk (‘commissie-Borstlap‘) onderzocht in 2019 en 2020 de werking van de arbeidsmarkt: in hoeverre leiden de regels rond het verrichten van werk nu en in de toekomst nog tot de gewenste uitkomsten – voor werkenden, bedrijven en de samenleving als geheel?
• Bekijk de pagina over de bevindingen en aanbevelingen van de commissie en de reacties van AWVN op het tussen- en eindrapport.
De arbeidsmarkt loopt vast en het is hoog tijd dat we in actie komen. Marjolein ten Hoonte, directeur arbeidsmarkt en sociale impact bij Randstad Groep Nederland, schreef er een boek over: ‘Kunnen we het even over werk hebben?’, dat december 2022 verscheen. Ten Hoonte: “Na alles wat gezaghebbende commissies en onderzoekers de afgelopen jaren hebben geschreven over de hervorming van de arbeidsmarkt, blijft actie uit. Het is de hoog tijd dat we het hebben over hoe we werk organiseren in Nederland.″
Hoe kan AWVN u helpen in uw zoektocht naar personeel?
Hervorming van de arbeidsmarkt en het bestrijden van de arbeidsmarktkrapte, zijn belangrijke aandachtsgebieden van de beleidsafdeling van AWVN. Deze activiteiten vallen onder de contributieve dienstverlening van de werkgeversvereniging.
Mooi, maar u wilt wellicht liever praktisch advies over hoe u het personeelsgebrek in uw eigen bedrijf adequaat kunt oplossen. Neem dan contact op uw met uw arbeidsvoorwaardenadviseur. Die bespreekt met u uw specifieke situatie en mobiliseert desgewenst binnen AWVN de expertise die nodig is om u zo goed mogelijk van dienst te zijn.