In de 2017/2018 vernieuwde Arbowet staat preventie van arbeidsongeschiktheid nog meer centraal.
De wetgeving met betrekking tot arbeidsomstandigheden is ingedeeld in drie niveaus: de Arbowet [wettekst], het Arbobesluit en de Arboregeling. De Arbowet vormt de basis van de arbowetgeving. Hierin staan de algemene bepalingen die gelden voor alle plekken waar arbeid wordt verricht (en die dus ook gelden voor bijvoorbeeld verenigingen en stichtingen). De Arbowet is een kaderwet. Dat betekent dat er geen concrete regels in staan. Die zijn verder uitgewerkt in het Arbobesluit en de Arboregeling.
• Het Arbobesluit is een uitwerking van de Arbowet. Hierin staan de regels waar zowel werkgever als werknemer zich aan moeten houden om arbeidsrisico’s tegen te gaan. Er staan ook specifieke regels in voor een aantal sectoren en categorieën werknemers. Zie de website van de overheid voor de volledige tekst van het Arbobesluit.
• De Arboregeling is een verdere uitwerking van het Arbobesluit. Het gaat hierbij om gedetailleerde voorschriften, bijvoorbeeld de eisen waar arbeidsmiddelen aan moeten voldoen of hoe een arbodienst zijn wettelijke taken exact moet uitvoeren. Ook deze regels zijn verplicht voor werkgever en werknemer. Zie de website van de overheid voor de volledige tekst van de Arboregeling.
Uit de arbowetgeving vloeien verplichtingen voort waar werkgevers en werknemers zich aan moet houden. Een overzicht van de belangrijkste, algemene verplichtingen.
Verplichtingen werkgevers
• Het ontwikkelen en uitvoeren van arbeidsomstandighedenbeleid (arbobeleid). De arbeid die in het bedrijf verricht wordt, mag geen nadelige gevolgen hebben voor de veiligheid en gezondheid van de werknemers.
• Zo veel mogelijk gevaren voor de gezondheid van werknemers bij de bron aanpakken. Een voorbeeld hiervan is dat een machine die veel lawaai maakt, wordt vervangen door een stiller type.
• De inrichting van de arbeidsplaatsen, de werkmethoden, gebruikte arbeidsmiddelen en arbeidsinhoud zo veel als mogelijk aanpassen aan de persoonlijke eigenschappen van de werknemers. Dit geldt ook voor werknemers met een structurele functionele beperking door bijvoorbeeld ziekte.
• Zo veel als mogelijk (‘redelijkerwijs kan worden gevergd’) voorkomen en beperken van monotone en tempogebonden arbeid.
• Het opstellen en uitvoeren van een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) en een plan van aanpak.
• Het voorkomen en beperken van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn.
• Het geven van voorlichting en onderricht aan de werknemers. De voorlichting en het onderricht kunnen betrekking hebben op het gebruik van arbeidsmiddelen of persoonlijke beschermingsmiddelen, maar ook over hoe er in een bedrijf wordt omgegaan met agressie en geweld en seksuele intimidatie (PSA-belasting)
• Het melden en registreren van arbeidsongevallen en beroepsziekten.
• Het voorkomen van gevaar voor derden in verband met de arbeid die door de werknemers wordt verricht.
• Werknemers in de gelegenheid stellen om periodiek een arbeidsgezondheidskundig onderzoek te ondergaan.
Verplichtingen werknemers
• Arbeidsmiddelen en gevaarlijke stoffen op een juiste wijze gebruiken.
• Op arbeidsmiddelen aangebrachte beveiligingen niet veranderen en niet weghalen en deze beveiligingen op de juiste wijze gebruiken.
• Door de werkgever beschikbaar gestelde persoonlijke beschermingsmiddelen op een juiste manier gebruiken en op de daarvoor bestemde plaats opbergen.
• Meewerken aan de voor werknemers georganiseerde instructie (’onderricht’).
• De werkgever inlichten over opgemerkte gevaren voor de veiligheid en gezondheid in het bedrijf.
• De werkgever en andere deskundige personen – preventiemedewerker, bedrijfshulpverlener (bhv’er), arbodienstverlener – indien nodig bijstaan bij de uitvoering van hun verplichtingen.
Bron arboportaal
Op 1 januari 2007 werd de Arbowet vereenvoudigd. Dat wil zeggen dat de wet wel zogenoemde doelvoorschriften ging stellen , maar dat werkgevers en werknemers de mogelijkheid kregen om zelf te bepalen hoe ze deze normen bereiken. Zo stelt de Arbowet nog wel eisen aan het maximale geluid op de werkplek, maar bepaalt het bedrijf zelf hoe ze dit bereiken.
Met de vereenvoudigde Arbowet 2007 deed zich de introductie van de arbocatalogus voor.
