De werkloosheid in Nederland is historisch laag en het aantal vacatures is hoog. De gevolgen hiervan worden elke dag beter voelbaar: treinen rijden niet, restaurants gaan op bepaalde dagen niet meer open en vluchten worden geannuleerd. Dagelijks lezen we in de krant berichten over de arbeidsmarktkrapte. Niet voor niets heeft het kabinet in een kamerbrief maatregelen aangekondigd om die aan te pakken.
Het kabinet ziet dat deze krapte niet zomaar zal verdwijnen en ziet een duidelijke rol en verantwoordelijkheid voor zichzelf. Met een breed aangekondigd pakket aan maatregelen beschrijft het kabinet in hoofdlijnen wat het wil gaan doen om de arbeidsmarktkrapte aan te pakken. In dit artikel neemt AWVN u kort mee in wat u kunt verwachten – is het einde van de arbeidsmarktkrapte nu eindelijk in zicht?
Wat is het kabinet van plan?
De plannen van het kabinet zijn erop gericht om drie dingen tot stand te brengen. Zo wil het kabinet 1) de vraag naar arbeid verminderen, 2) het aanbod vergroten en 3) de match tussen vraag en aanbod versterken. Om dat te bereiken werkt het kabinet aan zes actielijnen met daarbinnen een breed pakket aan maatregelen.
Stimuleren van technologie en procesinnovatie
De arbeidsproductiviteit moet omhoog
. Om dit te bereiken wil het kabinet dat procesinnovaties versneld gebruikt gaan worden. Ook werkt het aan een integrale aanpak rondom arbeidsbesparende en ondersteunende technologieën, zodat deze beter worden ingezet. Andere onderwerpen die bij gaan dragen aan een hogere arbeidsproductiviteit zijn volgens het kabinet het verminderen van de regeldruk en administratieve lasten bij bedrijven en digitale vaardigheden onderdeel maken van onderwijscurricula in het primair en voortgezet onderwijs.
Vergroten van het arbeidsaanbod
De eerste stappen die het kabinet zet, zijn het verhogen van het minimumloon en het verruimen van de bijverdiengrens in de Participatiewet. Op deze manier wil het kabinet werk aantrekkelijker maken. Daarnaast is het kabinet onlangs gestart met het actieplan ‘dichterbij dan je denkt’ om mensen die nu langs de kant staan naar werk of een leer-werktraject te begeleiden.
Verbeteren van de match tussen vraag en aanbod
Het kabinet heeft de ambitie om een arbeidsmarktinfrastructuur te realiseren die werkenden, werkzoekenden en werkgevers toegang biedt tot herkenbare en laagdrempelige dienstverlening. Ook gaat het kabinet loopbaanpaden die goed werken binnen arbeidsmarktregio’s opschalen en gaat het verkennen of de huidige scholingsbudgetten binnen de WW voortgezet kunnen worden.
Stimuleren van meer uren werken
Het kabinet gaat het makkelijker maken voor ouders om werk en zorg voor kinderen te combineren. Om dit te realiseren wordt het kinderopvangstelsel op de schop genomen en wordt er 2,2 miljard euro geïnvesteerd om een inkomensonafhankelijke vergoeding te realiseren. Daarnaast heeft het kabinet de ambitie om in augustus nieuwe maatregelen te nemen om de marginale belastingdruk gericht te verlagen.
Inzet op Leven Lang Ontwikkelen (LLO)
De volledige plannen inzake LLO maakt het kabinet pas na de zomer bekend. Onderdeel van de plannen van het kabinet zijn in ieder geval de inzet van het STAP-budget en de SLIM-subsidie. Daarnaast wil het extra inzet realiseren op de ontwikkeling van een passend aanbod voor bij- en omscholing en zorgen voor transparantie over de financieringsmogelijkheden.
Verbeteren aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt
Er komt meer aandacht voor loopbaanoriëntatie en begeleiding in het onderwijs en er wordt gewerkt aan een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt via de werkagenda mbo en de bestuursakkoorden in het hoger onderwijs. Als laatste kijkt het kabinet naar maatregelen om de ‘weglek’ uit kraptesectoren te voorkomen.
Grote doorbraak op korte termijn ontbreekt
AWVN is tevreden met de volledigheid, richting en de verwachte impact van de geschetste maatregelen op de lange termijn. Op de korte termijn ziet AWVN echter vooralsnog geen concrete oplossingen die de arbeidsmarktkrapte verminderen. Dit komt omdat het kabinet nu nog geen vergaande maatregelen neemt, hier wordt na de zomer verder over gesproken. Het kabinet denkt aan maatregelen als 1) het mogelijk maken van een voltijdsbonus, 2) meer uren werken daadwerkelijk financieel aantrekkelijk maken of 3) het praktisch en financieel ontzorgen van mensen die willen overstappen naar een krapteberoep.
Oproep aan werkgevers
Het kabinet constateert daarnaast terecht dat een aanpak van de krapte niet slaagt zonder de inzet van werkgevers zelf. Naast de rol die het kabinet voor zichzelf ziet, doet het kabinet dus ook een oproep aan werkgevers en werknemers. Werkgevers hebben deze handschoen al nadrukkelijk opgepakt. “Je kunt wachten tot de overheid met beleid komt om de krapte op de arbeidsmarkt te verzachten, maar je kunt ook kijken wat je als werkgever nu al zelf kunt doen,” aldus AWVN-directeur Raymond Puts, die momenteel ook de Taskforce krapte arbeidsmarkt voorzit.
De taskforce is in het leven geroepen door werkgeversorganisaties AWVN, VNO-NCW en MKB Nederland. Met een dwarsdoorsnede van hun leden, variërend van Ahold tot Schoonmakend Nederland en van ABU tot Philips, denken zij na over oplossingen waar veel meer werkgevers van kunnen profiteren als het gaat om bestrijding van de krapte, die werken op de korte termijn. Puts stuurt erop aan dat deze oplossingen voor de zomer beschikbaar zijn.
Wat kunt u nu zelf doen in de tussentijd?
Het jaarcongres van AWVN 2021 stond in het teken van de arbeidsmarktkrapte. Vanuit de Verkadefabriek in Den Bosch zijn toen twee recepten gepresenteerd met ingrediënten die u op korte termijn kunnen inspireren om de personeelstekorten in uw bedrijf iets te verlichten:
• recept voor grotere koek (meer mensen meer uren aan het werk)
• recept voor betere koek (slimmer werken om de arbeidsproductiviteit te verhogen).
