FNV Bondgenoten meldde begin maart 2012 dat de schoonmakersstaking, die de tiende week in was gegaan, de langste sectorstaking is sinds 1933. De staking duurde uiteindelijk 106 dagen. Het eerdere record van negen weken was ook al in handen van de schoonmakers, en kwam uit 2010. Koploper zijn de zeevissers uit 1933. Zij staakten 27 weken om actie te voeren tegen loonsverlaging.
Pagina ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van AWVN in 2019.
Voor nog langere stakingen moeten we niet kijken naar sectoren, maar naar individuele organisaties. En we gaan meteen een flink stuk terug in de tijd.
Voor de langste stakingen ooit moeten we terug naar de jaren negentig van de negentiende eeuw en de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw.
Top-5 langste stakingen ooit in Nederland
5. In 1890 staakten akkerbouwers van verschillende bedrijven 430 dagen voor loonsverhoging. Op het hoogtepunt deden er zo’n 550 boeren mee.
4. 515 dagen duurde de staking van twintig kleermakers van het bedrijf Hertberger uit Eindhoven, in 1927. Ze vonden dat ze te weinig verdienden.
3. De sigarenmakers van Peeters uit Sittard staakten 567 dagen. Ze begonnen in 1921, maar de reden is onbekend.
2. Bij steenfabriek Ekema in Bierum staakte het personeel in 1931 voor het afsluiten van een cao. Ze hielden het maar liefst 670 dagen vol.
1. De langste staking in Nederland ooit duurde, voor zover bekend, ruim twee jaar. Om precies te zijn 843 dagen. Het was een staking van zagerijpersoneel bij de Gebroeders Loos in Blokzijl in 1924. Ze wilden onder meer een cao en erkenning vanuit een vakorganisatie. Na een strijd van 28 maanden werden de stakers, 87 stuks, ontslagen.
Staking van dertien jaar!
Het kan nog langer. In 2005 kwam er een einde aan, voor zover AWVN heeft kunnen achterhalen, de langste staking ooit: dik dertien jaar. Bij de Diamond-fabriek in Californië, een verwerker van walnoten, brak in 1991 een staking uit. Het bedrijf kreeg een slechte pers en afnemers als Quakers Oats, Godiva Chocolats en Fanni Farmer Candies besloten hun walnoten elders te betrekken.
De pakweg 600 vakbondsleden legden in 1991 het werk neer omdat zij het niet eens waren met een aangekondigde salarisverlaging. In 1985 was nog een verlaging van dertig tot veertig procent geaccepteerd. Na twee jaar staken was in 1993 de stakingskas leeg en zochten de stakers elders emplooi. Formeel echter bleef de vakbond de staking aanhouden.
Het stakende personeel, voor zeventig procent bestaand uit Mexicaanse, Filipijnse en Afro-Amerikaanse vrouwen, werd overigens onmiddellijk vervangen door jonge, blanke mannen. Vakbondssecretaris Lucio Reyes liet de pers in maart 2015 weten: ‘Het was het waard, want we hebben iets bereikt’. Werknemers kregen na het beëindigen van de staking tien dagen de tijd om te beslissen of zij opnieuw in dienst wilden treden. Reyes: ‘Veel mensen zijn doorgegaan en hebben beter betaalde banen gevonden.’
Noot van de redactie Dit artikel is deels gebaseerd op een artikel dat eerder door de NOS werd gepubliceerd over Nederlandse stakingen. Die baseerde zich op cijfermateriaal van stakingsexpert Sjaak van der Velden.
