Een Nederlandse maatschappij en economie zonder arbeidsmigratie is ondenkbaar. Als arbeidsmigranten niet meer ingezet kunnen worden stijgt het aantal vacatures en komen maatschappelijke opgaven in de knel. Dit blijkt uit de AWVN-publicatie: ‘Arbeidsmigratie: waarom Nederland niet zonder kan’.
Arbeidsmigratie: waarom Nederland niet zonder kan
Meer weten over de ontwikkelingen rondom arbeidsmigratie in Nederland? Leden kunnen de publicatie downloaden.
Download de publicatie
De publicatie is een analyse van de feiten en cijfers rond arbeidsmigratie. Aanleiding is de maatschappelijke discussie over de waarde en omvang ervan. Zo is er in de politiek en samenleving vaak een negatief sentiment over arbeidsmigratie. Dit komt onder meer door misstanden rondom arbeidsomstandigheden, arbeidsvoorwaarden en huisvesting van arbeidsmigranten. Ook bestaat de angst dat arbeidsmigranten Nederlanders verdringen van de werkvloer en woningmarkt. En dat ze de sociale voorzieningen extra belasten. Verder speelt ook de algemene negatieve beeldvorming rondom migratie een rol.
Maak onderscheid in verschillende vormen migratie
Volgens AWVN is het belangrijk dat er nuance wordt aangebracht in de discussie. Om alle vormen van migratie goed op waarde te kunnen schatten en te weten wat (on)wenselijk is, is het van belang om de verschillende vormen van migratie te onderscheiden. Daardoor kan er ook gerichter worden gekeken naar oplossingen voor mogelijke negatieve effecten van arbeidsmigratie. AWVN komt binnenkort met een tweede paper over arbeidsmigratie waarin wordt ingegaan op hoe arbeidsmigranten op verantwoorde wijze kunnen worden ingezet.
Arbeidsmigranten op de Nederlandse arbeidsmarkt
In 2022 werkten er naar schatting iets minder dan een miljoen arbeidsmigranten in Nederland. De redenen om in Nederland te gaan werken zijn voornamelijk de sterke economie en de vraag naar arbeidskrachten. Daarnaast spelen ook de (politieke) veiligheid en de mogelijkheid tot studeren een belangrijke rol.
De meeste arbeidsmigranten zijn afkomstig uit de EU. Deze buitenlandse vakkrachten zijn nodig om de Nederlandse economie draaiende te houden. Zonder deze werknemers zal de krapte in onder andere de land- en tuinbouw, logistiek, bouw, voedingsindustrie en de metalektrosector nog verder toenemen. Zonder arbeidsmigranten zou het aantal vacatures in laatstgenoemde sector zelfs verdubbelen.
Arbeidsmigranten van buiten de EU zijn vaak kennismigrant. Dit zijn doorgaans hoogopgeleide arbeidskrachten die naar Nederland komen vanwege hun specialistische kennis. Zij werken veel in de ICT, farmaceutische industrie en hightechbedrijven. Deze krachten zijn broodnodig om de Nederlandse kenniseconomie op pijl te houden. In Nederland zijn er onvoldoende mensen aanwezig met de kennis om specialistisch werk uit te voeren. Ook omdat de instroom vanuit technische HBO- en WO-opleidingen achterblijft.
Arbeidsmigratie belangrijk voor Nederlandse arbeidsmarkt en economie
Arbeidsmigratie is voor (grote) bedrijven een hulpmiddel om de arbeidskrapte tegen te gaan. Zonder de inzet van arbeidsmigranten zouden er nog veel meer openstaande vacatures zijn en komen maatschappelijke opgaven nog meer in de knel. Als bedrijven geen of veel minder arbeidsmigranten kunnen inzetten en zij daardoor stoppen of uit Nederland verdwijnen, heeft dat ook gevolgen voor andere bedrijven die daar in een regio of keten mee verbonden zijn. Dat zou schadelijk zijn voor onze economie. Bovendien spelen arbeidsmigranten een belangrijke rol om de druk op de vergrijzing op te vangen.
De verwachting is dat de beroepsbevolking tussen 2030 en 2040 krimpt. Arbeidsmigratie kan dan een belangrijk middel zijn om essentiële sectoren draaiende te houden, zoals de zorg, het onderwijs, ICT en techniek. Het is omstreden of er meer arbeidsmigranten nodig zijn en of we dat als land aan kunnen, maar het is in elk geval duidelijk dat we vanwege de oplopende vergrijzing niet met minder arbeidsmigranten kunnen.
Binnenkort komt AWVN met een uitgebreidere visie op een verantwoorde inzet van arbeidsmigranten en gaan we hier nader op in.
