Blog arbeidsrecht
U kijkt niet elke dag naar de werkingssfeerbepaling die staat in de cao die binnen uw bedrijf van toepassing is. Dat weet ik wel zeker. Maar het kan zinvol zijn tóch eens een blik op die tekst te werpen, blijkt uit een recente uitspraak in kort geding. Daarin moest de rechter bepalen welke cao van toepassing was op de arbeidsovereenkomst van een werknemer. De zaak had wellicht voorkomen kunnen worden, als de werkgever beter op de hoogte was geweest van de werkingssfeerbepaling, betoogt AWVN-advocaat Astrid Zuidinga.
Het loont de moeite om de werkingssfeerbepaling uit uw cao er eens bij te pakken, zeker als er wijzigingen zijn in de bedrijfsactiviteiten. Daarbij valt te denken aan afstoting van bepaalde activiteiten, een uitbreiding van de activiteiten of van de producten en materialen waar die uit bestaan, bij een fusie of overname, of bij andere wijzigingen in uw organisatie. Doe het zeker ook eens bij de totstandkoming van een nieuwe cao-editie. Cao’s zijn immers geen statische documenten. Cao-partijen kunnen besluiten de werkingssfeerbepaling aan te passen. Dit gebeurt bijvoorbeeld als er veranderingen zijn in de sector die om actualisatie vragen.
In dit weblog informeren de advocaten en juristen van AWVN u geregeld over actuele arbeidsrechtelijke ontwikkelingen.
Steeds vaker zien wij uitspraken van rechters waarin de werkingssfeerbepaling van de cao een rol speelt. Vaak is dan de vraag: val ik met mijn onderneming nu wel of niet onder de reikwijdte van een (specifieke) cao? Een dergelijke vraag komt op doordat een werknemer stelt een bepaalde aanspraak te hebben of als een pensioen of sociaal fonds aan de deur klopt en stelt dat u aan de (vermeende) afdrachtverplichtingen moet voldoen. De tekst van de werkingssfeerbepaling kan ook gewijzigd zijn. Of wellicht is uw organisatie lid geworden van een werkgevers-/brancheorganisatie of hebt u juist opgezegd. Het kan ook zijn dat een cao algemeen verbindend is verklaard of cao’s zijn samengevoegd in de loop der tijd. Kortom, er kunnen allerlei aanleidingen zijn waarom uw onderneming ineens wel of juist niet meer onder een bepaalde cao valt.
Vordering van een fonds: ‘U valt onder de werkingssfeer’
Zo werd een klant van mij laatst aangesproken door een sociaal fonds. In een brief – zonder enige toelichting – werd gesteld dat deze organisatie onder de werkingssfeer van de fonds-cao viel en afdrachten moest doen om bij te dragen aan de financiering van de activiteiten van het fonds en daarmee te investeren in de sector. Mijn klant gaf direct aan zich totaal niet in het geschetste beeld te herkennen en niet onder de cao te vallen. Het fonds nam daarmee echter geen genoegen.
Ik heb het fonds aangeschreven en uitgelegd dat de activiteiten van de onderneming niet correspondeerden met de activiteiten zoals die zijn omschreven in de werkingssfeerbepaling. Daarmee was voor mijn klant gelukkig de kous af. Maar het kan ook anders lopen. De vraag of een onderneming wel of niet onder de werking van een bepaalde cao valt, is niet altijd eenvoudig te beantwoorden. Het is echter een relevante vraag. Je moet als werkgever immers weten welke verplichtingen je hebt richting werknemers en andere belanghebbenden. Om die reden voert AWVN vaak werkingssfeeronderzoeken uit. Die geven bedrijven helderheid over hun juridische positie.
Kort geding: onder welke cao vallen de arbeidsvoorwaarden?
In een recente uitspraak in kort geding speelde de vraag welke cao op de arbeidsovereenkomst van een werknemer van toepassing was. De werkgever en de werknemer verschilden daarover van mening. De werknemer vond dat zijn werkgever hem tekort had gedaan en vorderde achterstallig loon, reiskostenvergoeding en diende een aantal bijkomende vorderingen in.
De werknemer was ziek en het geschil draaide om zijn arbeidsvoorwaarden. Daarbij speelde de vraag waar die arbeidsvoorwaarden uit voortvloeiden: uit de cao Bouw & Infra of de cao Metaal & Techniek. De werkgever was geen lid van één van de werkgeversverenigingen die deze cao’s hebben afgesloten. Er was dus geen gebondenheid aan één van deze cao’s op grond van het lidmaatschap. Algemeen verbindend verklaring kon in dit geval echter wel zorgen voor gebondenheid aan de cao.
De betreffende onderneming verduurzaamt gebouwen door isolatiewerkzaamheden. Technisch Bureau Bouwnijverheid heeft in dit geval een werkingssfeeronderzoek uitgevoerd. Dit bureau concludeerde dat de activiteiten van de onderneming onder de werkingssfeerbepaling van de cao Bouw & Infra vallen. Vervolgens is onderzoek gestart naar de vraag in hoeverre de werkgever die cao correct naleeft. De uitkomst was nog niet bekend, maar de werknemer wilde niet wachten en diende zijn vordering in bij de voorzieningenrechter. Die kan dit soort vorderingen in kort geding in behandeling nemen als er een spoedeisend belang is. Dat is er in de regel al snel als het gaat om een loonvordering.
Nu was er in dit geval geen sprake van een stopzetting van het loon en dus geen acute geldnood. De werknemer had wel loon ontvangen. Het geschil betrof de inschaling van zijn functie op grond van de cao Bouw & Infra, de loonvordering (hoger salaris) die daaruit mogelijk zou voortkomen en de betaling van een reiskostenvergoeding. Nu het onderzoek naar de naleving van de cao nog loopt en er geen spoedeisend belang is vastgesteld, heeft de voorzieningenrechter de vorderingen van de werknemer afgewezen. Hierbij speelt ook mee dat zo’n spoedprocedure zich niet goed leent voor bewijslevering en de zaak te complex is.
Hoewel deze zaak op dat moment voor de werkgever goed afliep, kan de kwestie wel verstrekkende gevolgen hebben. Wellicht zijn er meer mensen die menen tekort te zijn gedaan. Een loonvordering verjaart pas na vijf jaar (als er tussentijds niet gestuit is) en de werkgever is dus nog niet uit de gevarenzone. Deze zaak had wellicht voorkomen kunnen worden als de werkgever zich op voorhand goed in de materie had verdiept of zich had laten adviseren.
