Reservisten en (civiele) werkgever: vraag en antwoord
Werkgevers kunnen hun bijdrage leveren aan het brede maatschappelijke belang van een veilige samenleving door de inzet van reservisten te faciliteren met passende arbeidsvoorwaarden en/of handreikingen. In deze tijd van geopolitieke spanningen is de inzet van reservisten geen luxe, maar noodzaak.
Tien veel gestelde vragen over reservisten in relatie tot de (civiele) werkgever.
Op 4 juni 2025 van 15.30 tot 17.00 uur organiseert AWVN de online bijeenkomst ′Reservisten: wat werkgevers moeten weten en kunnen doen′.
Erwin Kwakkel en Puck Poelen zullen namens Defensie een presentatie geven. Zij zijn beiden werkzaam als adviseur bij de afdeling Reservisten & Samenleving.
Aansluitend zal Ron Burm (adviseur arbeidsvoorwaarden en arbeidsverhoudingen bij AWVN) kort vertellen over zijn ervaringen als reservist. Gerda Wenji-Lomi (senior beleidsmedewerker Shell Nederland) zal toelichten welke regeling Shell Nederland heeft voor reservisten.
Tijdens deze interactieve bijeenkomst is er gelegenheid voor onderlinge uitwisseling en het stellen van vragen.
1. Hoe wordt een werknemer reservist?
Een werknemer die reservist wil worden kan solliciteren op een passende reservisten-vacature. Onderdeel van het sollicitatieproces is een uitgebreide psychologische en medische keuring. Ook wordt er een veiligheidsonderzoek gedaan. In geval van positief resultaat volgt een korte militaire opleiding en kan de reservist starten. Als een reservist geen militaire achtergrond heeft, krijgt hij eerst een algemene militaire opleiding (circa twee weken, afhankelijk van de functie). Dit wordt op termijn een tienweekse opleiding, die modulair is opgezet. Afhankelijk van de functie kunnen, naast de militaire opleiding, nog aanvullende opleidingen nodig zijn (functieopleiding).
2. Is een reservist verplicht om aan zijn leidinggevende te melden dat hij zich naast zijn werk als werknemer als reservist inzet voor Defensie?
Veel werkgevers hebben een nevenwerkzaamhedenbeding opgenomen, waarin staat dat werknemers nevenwerkzaamheden moeten melden. Als er niets over nevenwerkzaamheden staat opgenomen in een beding, is een werknemer niet verplicht om te melden dat hij reservist wordt/is. Zeker ook omdat de inzet van de reservist het werk bij de civiele werkgever kan raken en hier afspraken over gemaakt moeten worden tussen werkgever en werknemer, is het verstandig om dit wel te doen.
3. Krijgen reservisten betaald voor hun inzet bij Defensie?
Een reservist heeft twee dienstverbanden, zowel bij de civiele werkgever als bij Defensie. Reservisten hebben bij Defensie een aanstelling als militair ambtenaar en ontvangen salaris voor de tijd die zij voor Defensie werken. De inschaling als militair ambtenaar is afhankelijk van de rol die de reservist vervult bij Defensie en de rang die daaraan verbonden is. Defensie kijkt niet naar het salaris bij de civiele werkgever en betaalt alleen het salaris dat is gekoppeld is aan de rang van de reservist. In uitzonderlijke gevallen is er een arbeidsmarkttoeslag, maar dan gaat het echt om zeer schaarse expertise.
4. Wat wordt er van een reservist verwacht qua tijdsbesteding?
De tijdsbesteding voor inzet van de reservist verschilt afhankelijk van de aard van de taken. Als het gaat om taken op het gebied van beveiliging en bewaken is de inzet veelal ’s avonds en/of in het weekend. Taken van functioneel specialisten kunnen eerder beslag leggen op reguliere werkuren. In dat geval worden hier afspraken over gemaakt met de civiele werkgever.
Werken als reservist is vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Reservisten kunnen zelf aangeven hoe vaak en hoe lang zij willen werken, maar er is ook een aantal verplichte bijeenkomsten. Denk aan (meerdaagse) oefeningen, theoriedagen of het bijhouden van militaire basisvaardigheden (MBV).
5. Welke arbeidsvoorwaarden kunnen werkgevers bieden?
Werkgevers kunnen reservisten faciliteren in tijd voor het volgen van opleidingen en voor hun inzet bij Defensie tijdens reguliere werktijden. Hierover kunnen afspraken gemaakt worden in een bedrijfstak- of een ondernemings-cao of in een algemene arbeidsvoorwaardenregeling.
Een werkgever kan het zijn reservistenbestaan faciliteren door extra verlof toe te kennen voor het volgen van opleidingen en voor de inzet als reservist. Bijvoorbeeld in de vorm van extra reguliere verlofuren of van een aantal extra uren bijzonder betaald verlof voor reservisten. Aanvullend zijn afspraken te maken om de continuïteit van het reguliere werk tijdens de opleiding en de inzet zo goed mogelijk te waarborgen.
In de meeste gevallen zal er sprake zijn van een kortdurende inzet. Als het gaat om langduriger inzet, passen afspraken op maat beter. Deze kunnen gaan over de inzet van onbetaald verlof, het tijdelijk verminderen van de arbeidsduur, over zaken als herstel van de oorspronkelijke arbeidsduur na afloop van de langdurige inzet en mogelijke consequenties voor looncomponenten of pensioenopbouw. Het is van belang om de werknemer daar op te wijzen en goede afspraken te maken.
6. Hoe is het pensioen van reservisten geregeld?
Een reservist bouwt pensioen op over het salaris als militair. Daarnaast bouwt hij pensioen op bij de civiele werkgever. Als de reservist wordt ingezet bij Defensie tijdens onbetaald verlof, mag er om fiscale redenen geen sprake zijn van onverkorte pensioenopbouw bij twee werkgevers. In dat geval moet de pensioenopbouw bij de civiele werkgever worden verlaagd vanwege de pensioenopbouw bij Defensie. Voor meer informatie over pensioenen: neem contact op met de afdeling Reservisten en Samenleving van Defensie via employersupport@mindef.nl.
7. Hoe zijn reservisten bij Defensie verzekerd tegen ziektekosten?
De Zorgverzekeringswet verplicht iedereen tot het afsluiten van een ziektekostenverzekering. Een reservist die wordt ingezet, is uitgezonderd van die plicht, en kan aanspraak maken op zorg van de Militair Geneeskundige Dienst (MGD). Als de MGD de zorg zelf niet kan leveren, wordt de reservist doorverwezen naar een civiele hulpverlener. De kosten daarvan, voor zover op vergoeding aanspraak kan worden gemaakt, komen voor rekening van Defensie. De Stichting Ziektekostenverzekering Krijgsmacht (SZVK) draagt namens Defensie zorg voor de betalingen aan de zorgverleners.
8. Hoe zijn reservisten bij Defensie verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid?
Wanneer een reservist tijdens of als gevolg van zijn inzet bij Defensie (geheel of gedeeltelijk) arbeidsongeschikt is geraakt, valt hij terug op de wettelijke werknemersverzekeringen van zijn civiele werkgever, zoals de Ziektewet (ZW) en de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA).
Daarnaast biedt Defensie voor de reservist een aantal extra – bovenwettelijke – voorzieningen, bovenop de wettelijke sociale zekerheid. Het kan gaan over een verhoging van het arbeidsongeschiktheidspensioen, om een bijzondere verhoging van invaliditeitspensioen of om een vergoeding op basis van de regeling volledige schadevergoeding (‘smartengeld’). Deze voorzieningen zijn er voor situaties waarin de reservist tijdens zijn inzet voor Defensie ziek is geworden of een ongeval is overkomen met blijvende gevolgen.
9. Ontvangen werkgevers een vergoeding bij arbeidsongeschiktheid?
Hoewel langdurige arbeidsongeschiktheid door inzet als reservist niet vaak voorkomt, erkent Defensie de mogelijke gevolgen voor civiele werkgevers en verkent zij voortdurend of en hoe hier op passende wijze mee omgegaan kan worden. Als de arbeidsongeschiktheid is veroorzaakt door grove schuld of nalatigheid van Defensie, heeft de werkgever de mogelijkheid om een schadeclaim bij Defensie in te dienen.
10. Worden werkgevers financieel tegemoet gekomen bij langdurige inzet?
Werkgevers kunnen aanspraak maken op een tegemoetkoming. Op grond van de ‘Regeling werkgeverstegemoetkoming langdurige inzet reservisten’ is het mogelijk dat de werkgever voor kosten die verband houden met de afwezigheid van de werknemer, een tegemoetkoming krijgt. Voorwaarde is wel dat de werknemer een onafgebroken periode van ten minste drie maanden als reservist werkzaam is en voor minimaal 24 uur per week worden ingezet. De hoogte van de tegemoetkoming is € 55 per werkdag, gedurende de hele periode van de werkelijke dienst bij Defensie en voor maximaal vijf dagen per week. De regeling kan voor maximaal één jaar aaneengesloten worden toegepast. Voor toepassing van de deze regeling: neem contact op met de afdeling Reservisten en Samenleving van Defensie via employersupport@mindef.nl.
Defensie heeft verschillende websites waar praktische informatie te vinden is:
• Wat is een reservist? | Reservisten | Defensie.nl
• Je gewone baan & reservist – WerkenbijDefensie.nl
• Uw werknemer als reservist? – WerkenbijDefensie.nlWerkgevers die beleid voor reservisten willen ontwikkelen, kunnen ook contact opnemen met de afdeling Reservisten en Samenleving van Defensie, via employersupport@mindef.nl.
