Het zal niemand die het nieuws een beetje volgt ontgaan zijn: maandagochtend was de Ketheltunnel dicht en stond het verkeer rondom Rotterdam muurvast. Oorzaak: twee zieke medewerkers bij Rijkswaterstaat. Als personeelstekorten zulke gevolgen hebben, kan dat de economie grote schade toebrengen. Met het binden en boeien van medewerkers en strategische personeelsplanning kunnen werkgevers al veel leed voorkomen, betoogt AWVN-beleidsadviseur Niek Hinsenveld.
De oorzaak van de sluiting van de Ketheltunnel werd direct in een tekort aan personeel gezocht, en dat is niet zo verrassend. De tekorten op de arbeidsmarkt en de gevolgen daarvan zijn bijna dagelijks in het nieuws. Volgens Rijkswaterstaat is de tunnelsluiting echter het gevolg van een ongelukkige samenloop van omstandigheden en komt dit niet door een personeelstekort.
Wat de oorzaak van dit probleem ook is, er zijn wel twee lessen te trekken om dit soort situaties binnen uw eigen organisatie zoveel mogelijk te voorkomen, want voorkomen is beter dan genezen. Het sluiten van een tunnel, het stilleggen van het (trein)verkeer of het niet kunnen opstarten van een fabriek leidt namelijk in alle gevallen tot gigantische (bedrijfs)economische schade.
De coronacrisis heeft supply chain professionals duidelijk gemaakt dat het wereldwijde complexe systeem van toevoer van goederen kwetsbaar is. Een schok in dit systeem zorgt ervoor dat ‘just in time’ laten leveren van bedrijfskritische halffabricaten, zoals computerchips, ineens veel onvoorspelbaarder wordt. Zonder eigen voorraad valt dan de productie stil, als de ‘just in time’ bestelling ineens te laat is of niet komt. Op de arbeidsmarkt werkt het in essentie niet anders. De tijd van ‘just in time’ personeelsplanning, waarbij een organisatie pas gaat zoeken naar vervanging voor een medewerker als de opzegbrief binnen is, is voorbij. De krapte die nu heerst op de arbeidsmarkt zal de komende jaren blijven, dus vervanging vinden wordt steeds lastiger.
In het eerste kwartaal van 2022 was slechts 3,5% van de beroepsbevolking werkloos – het kleinste deel ooit! Tegelijkertijd stonden er per 100 werkzoekenden 133 vacatures open. De schaarste op de arbeidsmarkt is dus gigantisch en het aanbod van werkzoekenden is beperkt. Het is tijd om in uw strategische personeelsplanning rekening te houden met een ‘just in case’ scenario. Bereid je als organisatie voor op het vertrek of onverwachte uitval van medewerkers.
Als werkgever kunt u direct twee dingen doen. Ten eerste, meteen ook de meest voor de hand liggende actie: het binden en boeien van medewerkers. Een medewerker die niet vertrekt, is een medewerker die niet vervangen hoeft te worden. Ga daarom met medewerkers in gesprek over hun (carrière)wensen, hun werk-privébalans en de eventuele toekomstplannen die ze hebben. Kijk naar hoe u medewerkers motiveert en beloont en kijk breder naar belonen dan puur naar het loon; waardering uit zich in vele vormen. Geef medewerkers opties, geef mensen verantwoordelijkheden en geef ze de mogelijkheid om, voor zover dit past binnen het bedrijfsproces, zelf hun werk, werktijden en werklocatie in te richten.
Ten tweede is het belangrijk om strategisch met uw personeelsplanning en personeelsbezetting bezig te zijn. Hebt u voldoende in beeld hoe uw bedrijf essentiële functies in de personeelsbezetting zitten? Begin op tijd met het werven van nieuw personeel en wacht niet tot u op de minimale bezetting zit. Dit geldt eigenlijk voor alle functies, maar doe dit in ieder geval voor de bedrijfskritische functies. Je kunt niet vroeg genoeg beginnen met werven, want voorkomen is écht beter dan genezen. Kijk daarom ook direct naar medewerkers uit uw eigen organisatie die geschikt kunnen zijn, of geschikt gemaakt kunnen worden. Kijk ook eens of de achtervang van dit type functies anders ingericht kan worden. Zou u voor de zekerheid de achtervang voor bedrijfskritische functies kunnen laten doen door medewerkers met een andere functie ook op te leiden? Op die manier zorg je ervoor dat er in echt onvoorziene situaties toch iemand aanwezig is die kan inspringen.
Kortom, stap uit de waan van de dag en bekijk uw eigen organisatie eens in dit licht. Voorkomen is beter dan genezen.
