‘Historische sectorale cao’
De luchtvrachtafhandeling heeft voor het eerst een eigen sector-cao. Vanuit de vakbond een langgekoesterde wens die steeds maar niet tot stand kwam. Afgelopen jaar kwam er schot in de zaak. Peggy-Ann Vlug en Mirjam Hellinga vertellen namens Werkgeversvereniging Luchtvaart Vracht Afhandeling (WLVA) waarom en hoe deze ‘historische sectorale cao’ tot stand kwam.
Bedrijven zijn lang niet altijd bereid om afstand te doen van de eigen arbeidsvoorwaarden. Het afsluiten van een sectorale cao komt daarom niet vaak voor. In 2022 werd een bijzonder resultaat geboekt. Voor de passagiers- en bagageafhandeling op de luchthavens werd voor het eerst een sectorale cao afgesproken.
Hobbelig pad, maar razendsnel een mooi resultaat
De bedrijven dnata, Menzies World Cargo, Worldwide Flight Services (WFS) en Swissport besloten om ook binnen de cargobranche gezamenlijk op te trekken. Dit deden ze door zich in 2023 te verenigen binnen de Werkgeversvereniging Luchtvaart Vracht Afhandeling (WLVA). Met de samenwerking streven de bedrijven naar aantrekkelijk werk en goede arbeidsvoorwaarden binnen de sector. Daarnaast willen ze onderlinge concurrentie op de arbeidsmarkt tegengaan.
Eind 2023 werden met vakbond FNV-Luchtvaart de eerste gesprekken gestart om te komen tot een sectorale cao. De betrokken partijen pakten flink door. Waar er in februari 2024 al een principeafspraak werd gemaakt, lag het definitieve resultaat van de nieuwe sectorale cao in november 2024 op tafel. Met als belangrijkste afspraak dat alle medewerkers binnen de sector er onder de streep financieel met 6 procent op vooruit zouden gaan. ′Het was een hobbelig pad, maar we hebben razendsnel een mooi resultaat geboekt′, vertelt Vlug tijdens een gesprek via Teams. Ook de implementatie ging vlot. De cao is op 1 januari 2025 ingegaan en loopt tot en met 31 december 2026. Het grootste deel van de afspraken zijn sinds 1 april 2025 van kracht.
Moderniseren van de cao
AWVN heeft WLVA geholpen met het schrijven van de tekst van deze cao in begrijpelijke taal.
Deze teksten worden ook gepubliceerd in een cao-app.
Geen concurrentie meer op arbeidsvoorwaarden
De cao is een goed middel voor een eerlijke sector, vindt Hellinga. ′Met de sectorale cao hebben we de arbeidsvoorwaarden gelijkgetrokken′, vertelt ze. ′Vooral met de huidige arbeidsmarktkrapte wilden we heel graag van onderlinge concurrentie af. Het is niet de bedoeling dat we werknemers bij elkaar weghalen omdat ze elders iets meer kunnen verdienen. We willen juist graag dat medewerkers een werkgever kiezen waar ze uitgedaagd worden in het werk, goede basisvoorwaarden hebben en ontwikkelmogelijkheden zien.′
Spreken met één stem
Door het oprichten van de werkgeversvereniging is het onderhandelproces binnen de sector een stuk gemakkelijker geworden. ′In plaats van allemaal apart zijn we de onderhandelingen gezamenlijk ingegaan′, vertelt Vlug. ′Uiteenlopende belangen hebben we binnenkamers besproken en afgestemd. Als werkgevers konden we daardoor met één stem naar buiten treden richting de vakbond.′
Daarnaast konden de onderhandelaars voortbouwen op de eerder behaalde resultaten uit de cao voor passagiers- en bagageafhandeling. Vlug: ′We hebben uit dat proces heel veel geleerd. Dat hebben we allemaal kunnen meenemen richting deze onderhandelingen. Daarnaast zijn in 2022 al veel zaken uitonderhandeld die ook binnen deze cao van toepassing zijn. Er stond dus al een fundament waarop we verder konden bouwen.′
Alles op maat gemaakt
Dat er al een mooie basis lag, wil niet zeggen dat de nieuwe cao zonder uitdagingen tot stand is gekomen. ′In de sectorale cao hebben we gestreefd naar meer vast en minder variabel loon′, vertelt Hellinga. ′Dat was best een flinke puzzel. De verschillende bedrijfscao’s waren bijvoorbeeld op het gebied van onregelmatigheidstoeslag (ORT) niet in lijn met elkaar. We hebben dat in balans moeten brengen.′
Adviseur Sandra Roording was namens AWVN bij de onderhandelingen betrokken. Samen met collega’s van organisatieadvies, belonen en juridische zaken heeft ze advies uitgebracht bij alle stappen in het proces. ′Zonder de uiterst deskundige en professionele inbreng van AWVN zouden wij nu wellicht nog aan de tekentafel hebben gezeten′, vertelt Vlug. De inzet van AWVN was volgens haar een no-brainer. ′Bij de totstandkoming van de sector-cao van WPBL was de ondersteuning van AWVN onmiskenbaar. Voor ons was het meer dan logisch om die expertise weer in huis te halen.′
Vlug vult aan: ′AWVN heeft ons daarnaast ook een rekenmodel aangeleverd waarmee we de gevolgen van keuzes per persoon konden doorberekenen. Dankzij het rekenmodel en de bijbehorende expertise vanuit AWVN hebben we alle werknemers een duidelijk overzicht kunnen geven van de veranderingen. En niet te vergeten: het is ons gelukt om iedereen er netto 6 procent op vooruit te laten gaan.′
In sommige gevallen was dat eenvoudig. Maar het komt ook voor dat werknemers op het gebied van ORT hebben ingeleverd, maar daarvoor in ruil wel een hoger percentage loonsverhoging hebben gekregen. ′We hebben per persoon maatwerk moeten leveren′, aldus Vlug. ′Dat maakt het een heel bijzonder traject. Ik ben daarom heel trots op deze nieuwe cao en op iedereen die hier aan heeft meegewerkt.′
Sandra Roording over de cao voor de luchtvrachtsector
De totstandkoming van een sector-cao voor de luchtvrachtsector markeert een historisch moment in het werk van AWVN. ′Dit is echt een mijlpaal′, zegt Sandra Roording, al bijna vijftien jaar actief bij AWVN. ′Het is niet vaak dat bedrijven bereid zijn afstand te doen van hun eigen bedrijfs-cao. Nu is dat met vier bedrijven toch gelukt.′
De aanleiding voor deze collectieve stap ligt deels in het succes van een eerdere sector-cao: die voor passage- en bagageafhandeling. ′Dat was echt een voorbeeld′, aldus Roording. ′Toen bedrijven zagen dat het daar wel lukte om gezamenlijk tot afspraken te komen, ontstond ook bij de luchtvracht het besef: het kan echt.′
De nieuwe sector-cao is niet alleen belangrijk om concurrentie op arbeidsvoorwaarden te voorkomen, maar ook om structureel te kunnen investeren in aantrekkelijker werk en betere arbeidsvoorwaarden voor werknemers in de sector. ′Als sommige bedrijven in beide branches actief zijn, kun je het je niet permitteren dat de ene groep werknemers veel beter af is dan de andere. Dan raak je mensen kwijt.′
AWVN speelde hierin een centrale rol. Niet alleen aan de cao-tafel, maar ook achter de schermen. Roording: ′We hebben een op maat gemaakt rekenmodel geleverd waarmee bedrijven de impact van keuzes konden doorrekenen. Medewerkers kregen een overzicht: dit had je, dit krijg je. Iedereen moest er onderaan de streep minimaal zes procent op vooruit gaan.′ Dat inzicht bleek cruciaal voor draagvlak en besluitvorming.
De totstandkoming van de cao ging bovendien opmerkelijk snel. ′Van het eerste protocol in februari 2024 tot de deal in november 2024: dat is in onze wereld echt snel, zeker als het gaat om een hele sector′, zegt Roording. De samenwerking tussen WLVA en FNV Luchtvaart was hierbij cruciaal. ′Beide partijen zagen het belang en hebben zich er volledig voor ingezet.′
′Als AWVN zijn we trots dat we in zulke trajecten een verbindende rol kunnen spelen. We zaten als spin in het web met collega’s van organisatieadvies, belonen, juridische zaken en arbeidsverhoudingen. En dan is het extra mooi als je ook echt impact maakt op de sector en de mensen die er werken.′
