De commissie regulering van Werk (ook Commissie Borstlap genoemd) presenteerde op 23 januari haar eindrapport In wat voor land willen wij werken? Naar een nieuw ontwerp voor de regulering van werk. Het kabinet heeft deze commissie ingesteld om advies uit te brengen over hoe de regels rond werk – denk aan arbeidsrecht, sociale zekerheid en fiscaliteit – er in Nederland uit moeten zien. Hier kunt u de samenvatting van het rapport lezen.
Werkgeversvereniging AWVN steunt de oproep van de commissie-Borstlap om het arbeidsmarktbeleid fundamenteel te herzien en is verheugd dat eerdere AWVN-voorstellen in het advies terugkeren. Nu is het tijd om door te pakken zodat meer mensen op de arbeidsmarkt kunnen meedoen, de verschillen tussen werkenden kleiner worden en de productiviteit van werkenden stijgt. Een belangrijk aandachtspunt in de uitwerking is dat werkgeven voldoende aantrekkelijk wordt. Alleen dan worden de doelen die de commissie nastreeft haalbaar. AWVN ziet drie thema’s als topprioriteit: komen tot een betere flexbalans, het aanleggen van een breed fundament van zekerheid, te beginnen met leven lang ontwikkelen, en het verbeteren van de ondersteuning aan de basis van de arbeidsmarkt.
Van grote waarde is dat de commissie Regulering van werk – ook wel de commissie-Borstlap genoemd – in haar eindrapport de urgentie onderschrijft om de arbeidsmarkt te hervormen. Pleisters plakken is niet langer voldoende: de toekomst van werk vraagt om fundamentelere veranderingen in onze regulering van werk. Positief is dat de commissie zich niet beperkt tot adviezen over instrumenten en maatregelen, maar vanuit een breder perspectief naar de arbeidsmarkt kijkt.
AWVN pleit al enige jaren voor brede hervormingen vanuit de overtuiging dat we alleen met die aanpak doelen kunnen bereiken die we als land nastreven: meer mensen een plek op de arbeidsmarkt geven, de verschillen tussen werkenden kleiner maken en de productiviteit van werkenden laten stijgen. De commissie omarmt ideeën die AWVN daartoe eerder heeft aangedragen, zoals het aanleggen van een breed fundament aan zekerheid voor alle werkenden, het verbeteren van de begeleiding aan werkzoekenden door uitkering en dienstverlening uit elkaar te halen en het vergroten van flexibiliteit binnen banen.
Nu is het tijd om door te pakken. De commissie roept daarvoor belanghebbende partijen op om een maatschappelijke alliantie te vormen. AWVN neemt daar graag aan deel en zal zich inzetten om de geschetste richtingen in het arbeidsvoorwaardenoverleg te verwezenlijken. Een belangrijke leidraad in de uitwerking is de werkgeverstoets: kunnen werkgevers met het beleid uit de voeten? Is het aantrekkelijk om mensen in dienst te nemen?
De doelen die de commissie stelt kunnen alleen tot stand komen als werkgeven voldoende aantrekkelijk is. Het rapport benadrukt weliswaar dat er op dit moment te veel verplichtingen op de arbeidsrelatie zijn gestapeld, maar de aanbevelingen moeten op dit punt nog worden uitgewerkt. De commissie gaat zeer beperkt in op de sociaal-economische gevolgen van het pakket aan maatregelen, op de impact op werkgelegenheid en op de bereidheid en mogelijkheid voor bedrijven om mensen aan te nemen. Bedrijven moeten de ruimte krijgen om te ondernemen, want zonder werkgevers is er geen werk. Voor AWVN is dit een punt van zorg, waarvoor zij nadrukkelijk aandacht zal vragen in de uitwerking.
AWVN ziet drie vraagstukken die met prioriteit opgepakt moeten worden.
1. Komen tot een betere flexbalans
Het rapport besteedt veel aandacht aan externe flexibiliteit en manieren om misbruik aan te pakken. Flexibele contracten hebben echter ook een waardevolle functie op de arbeidsmarkt. Dat mag in de focus op misbruik niet uit het oog worden verloren. Bovendien hangt het gebruik van flexibele contracten samen met de beperkte ruimte voor interne wendbaarheid binnen de arbeidsorganisatie: mogelijkheden binnen de vaste arbeidsrelatie om flexibeler om te gaan met arbeidstijden, -omvang, -plaats en -functie. Veranderingen aanbrengen aan externe flexibiliteit moeten dus zorgvuldig gebeuren en kan volgens AWVN niet zonder aandacht voor interne wendbaarheid. Interne wendbaarheid verdient daarom minstens zoveel aandacht in de uitwerking van het rapport.
2. Een fundament van zekerheid voor alle werkenden: begin met leven lang ontwikkelen
Voor het toekomstig verdienvermogen van Nederland is het noodzakelijk om verder te kijken dan de flex/vast/zzp-discussie. De commissie geeft terecht aan dat in de arbeidsmarkt van de toekomst waarin werk voortdurend verandert, weerbaarheid een van de belangrijkste zekerheden van werkenden is. Het fundament van zekerheid begint daarom met het leven lang ontwikkelen voor alle werkenden onderdeel van hun loopbaan te maken. Wat AWVN betreft moet dit thema met voorrang worden opgepakt. Op dit punt is verdere uitwerking nog hard nodig.
3. Betere ondersteuning aan de basis van de arbeidsmarkt
Ook nu het goed gaat met de economie, staan er nog relatief veel Nederlanders aan de kant. De ondersteuning voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en voor werkgevers die hierin iets willen betekenen, is te beperkt en complex. Intensievere en meer op het individu gerichte ondersteuning is nodig. De commissie onderschrijft deze analyse, maar ook hier liggen nog veel uitwerkingsvragen open om een inclusievere arbeidsmarkt daadwerkelijk van de grond te krijgen.
De arbeidsmarkt van de toekomst hebben we niet van vandaag op morgen gerealiseerd. Nog veel meer onderwerpen uit het rapport zijn daarvoor van belang. AWVN komt op korte termijn met een uitgebreide reactie op het eindrapport. Daarmee wil de werkgeversvereniging bijdragen aan een constructief gesprek over het vervolg, om zo met alle belanghebbende partijen tot de hervormingen te komen waar de arbeidsmarkt zo aan toe is.
