D66 en CDA presenteerden gisteren Samen aan de slag voor een sterker Nederland, een inhoudelijke en ambitieuze agenda voor de formatie van een nieuw kabinet. De twee partijen doen een handreiking aan andere politieke partijen om verder in gesprek te gaan. Het is nog geen ‘dichtgetimmerd regeerakkoord’ aldus D66 en CDA.
De partijen zetten in op visie, voorspelbaarheid en duidelijkheid, precies waar veel werkgevers nu behoefte aan hebben. Goed dat wordt ingezet op ons toekomstig verdienvermogen en productiviteitsgroei door te investeren in innovatie, kennis en talent.
De arbeidsmarkt krijgt terecht een plek. Zo willen de partijen die aan het formeren zijn de arbeidsmarkt meer inrichten op blijven ontwikkelen en mobiliteit (van-werk-naar-werk) – en ziet daarin ook een rol voor zichzelf weggelegd. AWVN vindt het positief dat partijen willen doorgaan met wetgeving die klaarligt, want dat lijkt erop te duiden dat het SER-MLT en daaruit voortvloeiende arbeidsmarktpakket op het gebied van vast, flex en zzp wordt voortgezet.
Verder is het goed dat de WIA wordt genoemd als onderwerp van hervorming. Het toegenomen ziekteverzuim en mensen dat arbeidsongeschikt raakt, en de uitvoeringsproblemen rondde WIA nopen tot verandering van het hele stelsel.
AWVN vindt het verstandig dat D66 en CDA oog hebben voor het belang van internationale arbeid en daarom de versobering van de expatregeling van tafel willen halen. Wat nog mist is beleid gericht op het verminderen van arbeidsmarktkrapte, terwijl tekort aan personeel een grote rem kan zetten op de andere ambities.
De agenda van D66 en CDA is een uitnodiging, zo presenteren ze het zelf, om verder in gesprek te gaan. Ook sociale partners – waaronder AWVN – worden uitgenodigd om mee te denken. De plannen zijn nog niet nader uitgewerkt en het kan worden gezien als een openingszet. Dus het is nog niet precies duidelijk wat alles gaat betekenen.
Wat staat er in de agenda?
De kabinetsagenda is opgebouwd rond zes hoofdthema’s:
• wonen
• landbouw, natuur en stikstof
• economie, energie en klimaat
• asiel en migratie
• defensie en internationale veiligheid
• investeren, hervormen en begroting op orde
Voor werkgevers springen vooral drie clusters eruit: economie, (arbeids)migratie en de hervormingen van het belastingstelsel en de arbeidsmarkt. Hieronder zetten we de belangrijkste voorstellen op een rij.
Economie: investeringen in kennis en talent
- Er wordt geïnvesteerd in innovatie, kennis en onderzoek, bijvoorbeeld door publieke investeringen in R&D te verhogen.
- De expatregeling wordt hersteld, de kenniswerkersregeling wordt verbeterd en Nederland sluit aan bij de EU-talentpool.
- Er komt een Nationale Investeringsinstantie (met onder andere Invest NL als basis) en het Nationaal Groeifonds wordt doorgezet.
(Arbeids)migratie: snel aan het werk en misstanden aanpakken
- Het rapport van de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen dat inzet op gematigde groei van de bevolking wordt als vertrekpunt gebruikt.
- Mensen die een goede kans hebben op een verblijfsvergunning kunnen na één maand in de asielprocedure aan het werk. Om meedoen te stimuleren kunnen mensen sneller taalles volgen en komt er een ′meedoen-balie′ in opvanglocaties voor hulp bij taalles, vrijwilligerswerk of betaald werk.
- Oekraïense vluchtelingen vallen tot 2027 onder de tijdelijke beschermingsrichtlijn en voor daarna komt er een tijdelijke verblijfsstatus.
- De adviezen van de commissie-Roemer en het SER-advies arbeidsmigratie naar waarde (waar AWVN bij betrokken is) worden uitgevoerd.
- Werkgevers worden nadrukkelijk betrokken bij de registratie van arbeidsmigranten.
- Werkgevers krijgen meer verantwoordelijkheid om te zorgen voor voldoende huisvesting.
- Er kunnen uitzendverboden komen voor sectoren waar misstanden met tijdelijke, laagbetaalde arbeidsmigranten blijven bestaan.
- Vóór extra werknemers kunnen worden aangetrokken moeten huisvesting, voorzieningen en leefbaarheid op orde zijn.
Hervormingen: belastingstelsel en arbeidsmarkt toekomstbestendig maken
- Voor bedrijven wordt de regeldruk verminderd.
- Duurzaam reizen wordt gestimuleerd. De autobelastingen worden hervormd naar betaling voor gebruik, plaats en tijd.
- Het belasting- en toeslagenstelsel wordt hervormd. De inkomstenbelasting wordt vereenvoudigd door het aantal inkomensafhankelijke regelingen te verminderen, zodat het begrijpelijker wordt wat iemand netto overhoudt en werk meer gaat lonen.
- De arbeidsmarkt wordt hervormd met wetgeving die klaarligt. Voor zzp’ers komt meer zekerheid en wordt schijnzelfstandigheid voorkomen (Zelfstandigenwet). Dit is opvallend, omdat dit een afwijking is van het arbeidsmarktpakket.
De arbeidsmarkt moet meer gericht zijn op blijven ontwikkelen en van-werk-naar-werk. De overheid moet de juiste randvoorwaarden scheppen door:- leven lang ontwikkelen en begeleiding van-werk-naar-werk door sociale partners te stimuleren
- te zorgen voor middelen voor onderwijs en opleiding; er komt een persoonlijk leerbudget of leerrecht, zodat mensen makkelijker kunnen omscholen en blijven leren. Het budget wordt afhankelijk van genoten opleidingstijd
- het eenvoudiger te maken om iemand aan te nemen door een activerende WW, modern ontslagrecht en passende transitievergoeding
- het stelsel van loondoorbetaling bij ziekte en arbeidsongeschiktheid (WIA) te hervormen; het stelsel wordt vereenvoudigd, de instroom wordt verminderd en de WIA wordt activerender
- sociale-zekerheidsbegrippen te vereenvoudigen en harmoniseren (inkomen, loon, partner, vermogen).
