In tijden van onzekerheid en maatschappelijke spanning komt polarisatie steeds vaker voor — óók op de werkvloer.
Polarisatie op de werkvloer? De dialoog als sleutel tot samenwerking
Meld je aan voor de training en zet de eerste stap naar een effectievere dialoog op de werkvloer. Want juist in tijden van onzekerheid, spanning en polarisatie is de kracht van verbinding belangrijker dan ooit.
Uit onderzoek van Randstad blijkt dat spanningen op de werkvloer toenemen door verschillen in normen, waarden en politieke overtuigingen. Deze spanningen kunnen leiden tot meer conflicten en minder onderling vertrouwen, waardoor de samenwerking en productiviteit onder druk komen te staan. Vooral generaties en afdelingen lijken vaker met elkaar in botsing te komen, wat de communicatie verstoort en voor misverstanden en frictie zorgt.
HR-managers merken steeds vaker op dat polarisatie op de werkvloer toeneemt. Uit een onderzoek van Pro Contact onder 500 HR-managers geeft 35% aan een toename van polarisatie te zien. Bijna 40% heeft ervaren dat medewerkers zijn vertrokken door spanningen met collega’s. Dit kan gevolgen hebben: spanningen lopen op, vertrouwen neemt af en onderlinge verhoudingen verslechteren. Werkgevers die signalen van ontevredenheid negeren, lopen het risico dat kleine fricties uitgroeien tot grotere conflicten.
Ook Centraal Beheer heeft de impact van polarisatie onderzocht. Eén op de vijf werknemers ervaart polarisatie op de werkvloer. Slechts 54% van de werknemers voelt zich vrij om ideeën over gevoelige onderwerpen te delen, wat duidt op een gebrek aan open communicatie en een inclusieve cultuur. Dit laat zien dat polarisatie niet alleen gaat over maatschappelijke thema’s, maar ook over spanning tussen verschillende afdelingen of functieniveaus.
Polarisatie kan worden gezien als een zichtbare manifestatie van wantrouwen binnen een organisatie. Wantrouwen is als corrosie: het sluipt geleidelijk binnen en verzwakt de organisatie van binnenuit. Het kan leiden tot afstand tussen medewerkers en de organisatie, wat uiteindelijk resulteert in productiviteitsverlies, minder draagvlak voor managementbeslissingen en een verstoorde relatie met de medezeggenschap. De oplossing? Werkgevers moeten leren de onderstroom te herkennen en deze bespreekbaar te maken. Veel werkgevers onderschatten hun invloed. Uit het Edelman Trust Monitor onderzoek blijkt dat vertrouwen in werkgevers hoog is. Hoger dan het vertrouwen in media, politiek en overheid. Dat betekent dus ook dat werkgevers een rol kunnen hebben in het verstreken van het vertrouwen en het tegengaan van polarisatie. Tijd om die invloed positief in te zetten.
Ontevredenheid op de werkvloer: zie jij de signalen?
In veel organisaties ligt de focus sterk op meetbare KPI’s, terwijl de onderstroom — onuitgesproken ontevredenheid, wantrouwen en negatieve onderlinge dynamiek — vaak onderbelicht blijft. Polarisatie manifesteert zich op verschillende manieren binnen organisaties:
- Ruzies tussen medewerkers
- Onbegrip tussen generaties
- Conflicten tussen teams
- Verslechtering van de effectiviteit van en relatie met de ondernemingsraad.
- Gebrek aan draagvlak voor beslissingen
- Spanningen tussen vakorganisaties en management
- Afstand tussen hoofdkantoor en productieafdelingen
Geregeld worden werkgevers verrast door signalen van medewerkers. Het verschil tussen wat werkgevers denken te weten en wat er daadwerkelijk leeft onder medewerkers, kan leiden tot miscommunicatie en polarisatie. Een veelvoorkomende vraag is bijvoorbeeld wat de managementreactie kan zijn op de uitkomsten van medewerkerstevredenheidsonderzoeken. Niet zelden verrassen de uitkomsten immers en rijst de vraag naar een aanpak. Heel vaak blijkt dat het ook hier gaat over diepere ontevredenheid.
Het herkennen van signalen uit de onderstroom kan een organisatie veel leed besparen. Regelmatig luisteren naar medewerkers kan misverstanden voorkomen en ruimte bieden voor herstel van verstoorde verhoudingen. Ook ondernemingsraden spelen hierin een sleutelrol: zij kunnen de signalen uit de organisatie opvangen en bespreekbaar maken. Dat vraagt wel dat je als werkgever aangeeft dat die signalering ook een gemeenschappelijk thema is van de overlegvergadering.
Tijdig luisteren naar je mensen kan dus een wereld van verschil maken. Het gestructureerd aangaan van een dialoog is daarin een belangrijk hulpmiddel.
Conclusie: Handel nu, voorkom polarisatie
Polarisatie op de werkvloer vraagt om tijdige en doordachte interventies. Wil je leren hoe je spanning binnen organisatie kunt ombuigen naar constructieve samenwerking? AWVN biedt een eendaagse training gericht op het versterken van de dialoog en het analyseren van de onderstroom binnen organisaties. Deze training geeft je concrete handvatten om spanningen te herkennen en bespreekbaar te maken, zodat kleine fricties niet uitgroeien tot diepgewortelde conflicten. Onze ervaren adviseurs Arbeidsverhoudingen, Jan de Kramer en Robin Kok, delen hoe je met participatieve aanpakken duurzame verandering kunt creëren.
