Lees hier meer over het thema ‘werken met een psychische kwetsbaarheid’ »
Jacob Bartelds realiseerde zich vroeger niet echt dat relatief eenvoudig werk voor sommige mensen al een behoorlijke opgave kan zijn. Inmiddels heeft zijn bedrijf voor autoverzorging verscheidene mensen met een psychische kwetsbaarheid in dienst gehad. ‘Ze hoeven niet hier te blijven, als ze maar weer zelfvertrouwen krijgen. Ik ben er trots op dat iedereen die hier heeft gewerkt, nu nog steeds aan het werk is.’
Hij is een mensenmens. Dat is eigenlijk de enige verklaring die Jacob Bartelds kan geven voor het feit dat drie van zijn acht werknemers mensen met een psychische kwetsbaarheid zijn. ‘Ik vind het leuk om deze doelgroep te begeleiden.’ Zijn bedrijf Autoverzorging Nederland heeft vestigingen in Sneek en Emmeloord. Zijn werknemers zorgen voor de schoonmaak en verdere verzorging van auto’s, aan de binnenkant en aan de buitenkant.
‘In 2011 stapte min of meer toevallig een begeleider van jongeren met een Wajong-uitkering bij ons binnen. Zo ben ik in aanraking gekomen met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ik was lange tijd vooral commercieel ingesteld, maar inmiddels vind ik dat je als je een bedrijf hebt, iets terug moet geven aan de maatschappij en de mensen. Bovendien is het heel mooi om te zien hoe mensen zelfvertrouwen krijgen. Ik breng dat nu ook bij andere werkgevers onder de aandacht.’
De werknemers van Autoverzorging Nederland kunnen via allerlei wegen bij Bartelds terechtkomen. ‘Via het UWV, via reïntegratiebedrijven, soms uit zichzelf. We staan hier inmiddels een beetje om bekend. Ik kan geen tien mensen met een psychische kwetsbaarheid aan het werk hebben, maar drie gaat prima.’
Bartelds weet nooit iets over diagnoses als iemand bij hem komt werken. ‘Daar vraag ik ook niet naar; ik heb er niet zoveel aan. Ik wacht af wat mensen zelf kwijt willen. Soms gaat het denk ik om een vorm van autisme, andere keren om een scheiding die erg ingrijpend is geweest, een verslavingsachtergrond of schuldenproblematiek. Waarom de een daar wel mee kan omgaan en de ander niet, weet ik niet. Ik kijk liever vooruit: wat kan ik met mensen opbouwen, hoe zorg ik ervoor dat ze niet terugvallen in die onzekerheid?’
De onzekerheid kan soms ver gaan. ‘We hadden een werknemer die aanvankelijk bij iedere auto na het wassen de vloer droog wilde trekken – terwijl je dat ook na drie auto’s kunt doen – omdat hij dacht dat hij anders verdronk. Langzamerhand durfde hij meer aan. Een van onze medewerkers is net van 4 naar 8 uur per week gegaan. Dat is voor hem op dit moment het maximaal haalbare. Het levert te veel spanning op als hij meer uren werkt.’
Zijn werknemers met een psychische kwetsbaarheid hebben vaak veel bevestiging nodig, merkt hij. ‘Ze kunnen na ieder klusje vragen: is het zo goed? Wat moet ik nu doen? Gaandeweg zie je mensen meer initiatief nemen en zie je hun zelfvertrouwen groeien. Het fijne van ons werk is dat je het heel gestructureerd en kleine stappen kunt indelen.’
‘Het gaat ook weleens mis hoor. Soms is de combinatie van werknemer en bedrijf misschien gewoon niet de goede. Het duurt bij deze doelgroep soms even voor mensen erachter komen wat bij hun past. Juist daarom zou ik het fijn vinden als we een regionale pool van bedrijven hadden waarin je er samen voor kunt zorgen dat meer mensen op de juiste plek terechtkomen. In sommige regio’s is er al zo’n poolorganisatie. Mensen hoeven niet per se bij mij te blijven werken, als ze maar weer zelfvertrouwen krijgen en een plek vinden op de arbeidsmarkt. Iedereen die hier de afgelopen tien jaar heeft gewerkt, heeft op dit moment nog steeds een baan. Daar ben ik trots op, want het zijn bij ons soms hele lange trajecten geweest om weer aan een baan te wennen.’
Wat het zijn bedrijf als geheel brengt, deze manier van werken? Daarover moet Bartelds even nadenken. ‘Het zorgt voor een goede uitstraling, denk ik. Je laat zien dat je je maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt. Bovendien heeft de komst van mensen met een psychische kwetsbaarheid sommige andere collega’s zachter gemaakt. Het is mooi om je voor anderen open te stellen, om te zien dat ze gaandeweg groeien en hen daarbij te helpen. Juist voor dat sociale aspect vraag ik mensen altijd voor de lunchpauze te blijven, ook als ze maar een halve dag werken. Het duurt soms een tijd voor de werknemers met een psychische kwetsbaarheid echt mee durven praten in de lunchpauze, maar ook daarvoor geldt: als het gaandeweg lukt, zorgt het voor meer zelfvertrouwen.’
Tekst: Berber Bijma
