Consignatie en arbeidstijd: hoe zit het?
Verschillende bedrijven leggen hun werknemers consignatie op. De Arbeidstijdenwet (ATW) definieert het begrip consignatie als de periode tussen twee verschillende diensten of tijdens een pauze, waarin de werknemer wordt verplicht bereikbaar te zijn om in onvoorziene omstandigheden bij oproep zo spoedig mogelijk aan het werk te gaan.
Vaak gaat het om opdrachten van de werkgever om spoedeisend werk te verrichten in de avond en/of in het weekend. Consignatie is dan ook bestemd voor onvoorziene omstandigheden, zoals storingen en calamiteiten. In cao’s zien we soms andere termen voor consignatie terug: wachtdienst, oproepdienst, standby of call-up of call-out. Consignatie komt in verschillende sectoren voor, van uitvaartverzorging tot technische dienstverlening of IT.
In de periode dat een werknemer is geconsigneerd, verricht hij in beginsel geen arbeid. Consignatie wordt in de ATW dan ook niet aangemerkt als een dienst. Het is dus goed mogelijk dat een werknemer helemaal niet wordt opgeroepen. De werknemer moet er wel rekening mee houden dat hij kan worden opgeroepen. Dat betekent bijvoorbeeld dat hij geen alcohol kan drinken.
Wordt een werknemer wel opgeroepen, dan is vanaf dat moment sprake van arbeidstijd. Deze begint op het moment van oproep en duurt totdat het werk gedaan is. Moet de werknemer naar een werkplek reizen, dan geldt dus de heenreis als arbeidstijd, maar de terugreis niet. Per oproep wordt minimaal een halfuur arbeidstijd gerekend, ook als de werknemer minder lang werkt. Als de werknemer binnen een halfuur na het beëindigen van de arbeid uit een oproep een volgende oproep krijgt, geldt de tussenliggende tijd ook als arbeidstijd.
Een oproep voortkomend uit consignatie gaat boven de voorschriften over rusttijden en pauzes. Dit betekent concreet dat de wettelijk voorgeschreven rusttijd mag worden onderbroken, zonder dat dit op dat moment gecompenseerd hoeft te worden. Dit biedt bedrijven de mogelijkheid om een werknemer die ‘s nachts is geconsigneerd en opgeroepen, toch de volgende dag ‘gewoon’ te laten werken. Hiervoor is wel een aparte set regels in de ATW opgenomen, die indirecte compensatie van deze arbeidstijd garandeert. Ook is gemaximeerd hoe vaak consignatie mag worden opgelegd.
