Voor wie ben je als werkgever verantwoordelijk? Bij Schiphol Group zien ze deze verantwoordelijkheid vanuit een breed perspectief. Ze richten zich niet alleen op hun eigen medewerkers, maar ook op bijvoorbeeld de schoonmakers of beveiligers die bij hen werken via inkoop van diensten. ”Je moet als opdrachtgever de ruimte bieden aan opdrachtnemers om maatschappelijk verantwoord en goed werkgeverschap te tonen.”
“Bij Schiphol Group vinden we het belangrijk dat niet alleen de mensen die bij ons in dienst zijn goed werk hebben, maar eigenlijk iedereen die bij ons op de luchthaven werkt. Dit gaat van schoonmakers en beveiligers die via inkoop van diensten bij ons werken tot aan de leveranciers waarmee we een concessie hebben zoals taxibedrijven”, aldus Maurice Rojer, Senior Manager Industrial Relations bij de HR-afdeling van Schiphol Group.
Maatschappelijke verantwoordelijkheid
Schiphol Group besteedt aandacht aan goed opdrachtgeverschap vanuit twee perspectieven. “Ten eerste is Schiphol staatseigendom, dus we hebben een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Mensen die hier werkzaam zijn, moeten hun werk op een verantwoordelijke manier kunnen doen. Ten tweede willen we dat de luchthaven goed blijft opereren. Daar hebben we mensen voor nodig, zowel nu als in de toekomst. Een goede arbeidsmarktpropositie is dan essentieel, zeker in een krappe arbeidsmarkt. Het moet aantrekkelijk zijn om hier te werken.”
Kwaliteit van werk
En hoe ziet goed opdrachtgeverschap er dan uit? “In aanbestedingsprocedures stellen we dienstverleningseisen waarin (potentiële) opdrachtnemers ook de kwaliteit van werk moeten garanderen. Dit nemen we mee in de selectie voordat we een contract met een nieuwe dienstverlener aangaan. Kwaliteit van werk hebben we daarbij onderverdeeld in vier pijlers: arbeidsvoorwaarden, arbeidsomstandigheden, arbeidsinhoud en arbeidsverhoudingen. Zijn we eenmaal een contract met een dienstverlener aangegaan, dan blijven we de kwaliteit van werk doorlopend evalueren.”
Volwaardige banen
“We vinden het bijvoorbeeld belangrijk dat mensen die op de luchthaven werken een aantrekkelijk en toereikend inkomen verdienen. We stellen geen norm aan dit inkomen, maar we willen wel inzicht in wat mensen bij de opdrachtnemer verdienen. Daarbij gaat het niet alleen om wat ze per uur verdienen, maar ook om hoeveel uur zij werken. We willen zien hoe volwaardig de banen zijn en wat de perspectieven voor medewerkers zijn om door te groeien.
Een ander voorbeeld is dat opdrachtnemers volledig de reiskosten van het openbaar vervoer moeten vergoeden. Kwaliteit van werk houdt namelijk ook in dat mensen geen kosten hoeven te maken om naar hun werk te komen. Daarnaast willen we vanuit duurzaamheidsdoelstellingen gebruik van het openbaar vervoer stimuleren.”
Arbeidsrisico’s en ontwikkelmogelijkheden
“Op het gebied van arbeidsomstandigheden vragen we opdrachtnemers naar de RI&E en het plan van aanpak. We willen dan ook zien wat de voortgang is op de maatregelen die een opdrachtnemer neemt om de arbeidsrisico’s binnen hun bedrijf te verminderen. Wat is bijvoorbeeld hun beleid tegen werkdruk, hoe borgen zij de sociale veiligheid of verminderen ze fysieke belasting?
Als het gaat om de arbeidsinhoud, willen we bijvoorbeeld weten hoe medewerkers zich kunnen ontwikkelen. Niet alleen met betrekking tot de dienstverlening, maar ook gericht op hun brede ontwikkeling. Heeft de organisatie bijvoorbeeld een opleidingsplan? En welke loopbaanperspectieven hebben medewerkers?”
Ruimte geven
Schiphol Group vindt het belangrijk om ruimte te geven aan de keten voor maatschappelijk verantwoord werkgeverschap. “Dat betekent ook dat je als opdrachtgever je verantwoordelijkheid moet nemen. Het kan niet alleen om de prijs en kwaliteit van een dienst gaan. Dienstverlening is mensenwerk, dus als je kwaliteit wil leveren moet je ook goed voor de mensen zorgen. Dat zou ik ook willen meegeven aan andere werkgevers: bekijk voor jezelf goed wat de waarde van kwaliteit van werk is, zowel vanuit het maatschappelijk verantwoord belang als vanuit een zakelijk belang. En geef opdrachtnemers dan ook de ruimte om een goede en aantrekkelijke werkgever te zijn.”
Code Verantwoordelijk Marktgedrag
De Code Verantwoordelijk Marktgedrag doet een moreel appèl op opdrachtgevers, opdrachtnemers en werknemers (vakbonden) om sociaal verantwoord en met respect voor de kwaliteit van dienstverlening, opdrachten uit te zetten, aan te nemen en uit te voeren. Deze code is opgesteld in de schoonmaak- en glazenwassers-, catering-, beveiliging- en verhuisbranche.
Bert van Boggelen, voorzitter van de Codekamer Schoonmaak: “De Code Verantwoordelijk Marktgedrag is ontstaan na stakingen binnen de schoonmaakbranche rond 2011. Schoonmaakwerk werd rond die tijd steeds vaker puur op prijs aanbesteed en de consequentie daarvan was dat de werkdruk van schoonmakers steeds hoger werd. Schoonmakers pikten dit niet meer en staakten voor een hoger loon, maar vooral voor meer respect. Een aantal grote opdrachtgevers gaven toen aan dat zij hier een bijdrage aan wilden leveren en daaruit is toen de Code Verantwoordelijk Marktgedrag ontstaan. De centrale boodschap: behandel de mensen die via inkoop van diensten bij je werken, in dit geval schoonmakers, hetzelfde als je eigen personeel.”
Geert van de Laar, voorzitter van de Code Verantwoordelijk Marktgedrag: “Andere sectoren, zoals de beveiliging- en de cateringbranche, sloten zich later ook aan bij de code. We pleiten ervoor dat het bij aanbestedingen niet alleen om de prijs gaat, maar ook om kwalitatieve aspecten. Daarbij richten we ons op arbeidsintensieve branches, waarbij het logisch is dat kwaliteit dan vooral is gericht op het personeel. Dit betekent dat opdrachtgevers bij een aanbesteding bijvoorbeeld kijken naar het sociale beleid van de aanbieders.”
Bert van Boggelen: “Wij vinden dat HR ook een rol moet spelen bij de inkoop van diensten. Niet alleen vanuit een moreel appèl, maar ook vanuit een praktisch oogpunt. De krapte op de arbeidsmarkt geldt immers ook voor deze diensten. Dus als je ervoor wilt zorgen dat je als organisatie aantrekkelijk blijft voor mensen – zowel nu als in de toekomst – moet je ook als opdrachtgever je verantwoordelijkheid hierin nemen. Maar zo zijn er meer redenen. Zo helpt het implementeren van de Code Verantwoordelijk Marktgedrag ook om te voldoen aan je rapportageverplichting in het kader van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Ons pleidooi is dan ook: maatschappelijk verantwoord werkgeverschap is belangrijk, maar koppel daar ook maatschappelijk verantwoord opdrachtgeverschap aan.”
Auteur: Anouk Bosman.
