Blog
Recent was er op de groepsapp van de klas van mijn dochter een heftige discussie losgebarsten. Een app-ongeluk, zij het in deze hoedanigheid zonder dat er blikschade bij was komen kijken. Een vader had zonder het te beseffen een boodschap niet naar één, maar naar alle ouders gestuurd. En hen zo op de hoogte gebracht structureel 100 uur per week te werken. Dit had vervolgens tot de reactie van één van de moeders geleid dat van haar verwacht werd al haar werk in 24 uur te klaren.
Bij lange werkweken als deze wordt de term workaholic al snel gebruikt. Dit heeft echter door zijn dwangmatig karakter een sterke negatieve lading. Workaholics ervaren van hun verslaving serieuze afkickverschijnselen. De Hongaarse psychiater Ferenczi sprak in het begin van de vorige eeuw al over ‘zondagsneurose’. Door het ontbreken van de normale, drukke routines vanuit het werk ervoeren mensen angst dat op de typische rustdag zij hun impulsen niet langer in bedwang zouden kunnen houden.*
Het ligt niet in mijn beroepsmatige achtergrond om de vader in kwestie psychologisch te doorgronden. Als worktimeaholic tracht ik zijn 100-urige werkweek in deze blog in een ander perspectief te plaatsen.
De werktijdnorm
Het is duidelijk dat 100 uur afwijkt van de norm. Maar hoeveel eigenlijk? Nader onderzoek leert dat de gemiddelde werknemer in Europa wekelijks 36,3 uur betaalde arbeid verricht. Dat is niet zo gek vanuit het feit dat voor 73% van de mannelijke en voor 65% van de vrouwelijke werknemers een vijfdaagse werkweek geldt. Mannen werken derhalve gemiddeld iets meer dan vrouwen. Eén op de zes mannelijke werknemers werkt 48 uur per week of meer. Bij een lange werkweek hoort onvermijdelijk ook een lange werkdag. Bij de mannelijke werknemers geldt dat slechts een op de 26 meer dan twintig keer per maand minstens tien uur op een dag werkt.
De norm komt een stuk hoger te liggen als de zelfstandige werkenden c.q. ondernemers onder de loep worden genomen. Uitgedrukt in uren werken zij met 42,5 uur gemiddeld per week ruim zes uur meer dan werknemers. Het mannelijke deel doet daar met 45 uur gemiddeld per week nog eens een stapje bovenop. Voor bijna de helft van hen geldt een minimaal 48-urige werkweek. Twee van de negen mannelijke zelfstandig werkenden verricht regelmatig minstens tien uur arbeid binnen een etmaal.**
Kort door de bocht geformuleerd zou de productiviteit van werknemers met een zesde stijgen als zij zelfstandig ondernemer waren. Het is duidelijk dat de vader uit mijn groepsapp, zeker als hij in het bezit is van een vast dienstverband, tot een zeer kleine groep werkenden behoort.
De werktijdmoraal
Uit het hierboven aangehaalde onderzoek komt eveneens naar voren dat mannen met een kind tussen de 7 en 12 jaar gemiddeld de meeste arbeidsuren maken. De vader uit mijn app past daarmee precies in het profiel, ook al zit hij nog altijd zo’n slordige zestig uur boven het gemiddelde.
Een werkweek van 100 uur betekent een gemiddelde werkdag van zo’n veertien uur. De Arbeidstijdenwet staat maximaal zestig uur per week en twaalf uur per dag toe. En dient hij elke dag een rust van elf uur te genieten. Het is duidelijk dat hij hier op geen enkele manier aan kan voldoen. Maar als hij een zeker inkomen geniet, van tenminste drie keer het minimumloon, en geen nachtarbeid verricht, hoeft hij dat ook niet.
Elke dag veertien uur werken betekent dat er niet veel tijd voor andere activiteiten overblijft. En gemiddeld is een Nederlander op een dag al een uur onderweg naar zijn werk.*** Terwijl een mens daarnaast ook nog eens gemiddeld zeven tot acht uur aan slaap nodig heeft! Blijft er nog een tot twee uur per dag over voor eten, hygiënische verzorging en huishoudelijke taken. En om te kunnen reageren via de app op de smartphone natuurlijk.
Een kleine kanttekening tot slot nog vanuit een onderzoek uit de Verenigde Staten – als meritocratie de bakermat voor de moraal van hard werken. Bij een gerenommeerd accountancybureau bleek zeker een derde van de mannen met hun uren te frauderen. Ze deden dit om te voldoen aan het ideaalbeeld van een altijd beschikbare werknemer met een 80-urige werkweek.****
* Ferenczi, Bausteine zur Psychoanalyse, 1927
** Eurofound, International Working Time Patterns, 2017
*** Regus Business Tracker onderzoek, 2010
**** Hans Klis, De 50-urige werkweek is een leugen, 2015
