In iedere organisatie wordt gebruik gemaakt van teamwerk. Teams leveren veel op, maar brengen ook uitdagingen met zich mee, zoals het maken van groepsbeslissingen. Vaak leunen teams sterk op een teamleider, maar zelfsturende teams zijn ook steeds meer in opkomst. Levert een zelfsturend team op wat van te voren verwacht wordt? En wat is het effect van zelfsturende teams op de organisatie?
Een zelfsturend team is een relatief vaste groep van medewerkers in een organisatie die gezamenlijk verantwoordelijk is voor het totale proces waarin producten of diensten tot stand komen, die aan een interne of externe klant worden geleverd. Er is niet één ‘standaard’ zelfsturend team. Het begrip zelfsturing krijgt in verschillende contexten ook verschillende invullingen.
Als organisatie bent u altijd op zoek naar een flexibele structuur, want flexibiliteit maakt de organisatie wendbaar genoeg om in te spelen op trends en veranderende behoeften. Door middel van zelfsturende teams hopen veel organisaties overheadkosten te verlagen en de productiviteit te verhogen. Daarnaast hopen organisaties de betrokkenheid van medewerkers te verhogen door de verantwoordelijkheid lager in de organisatie te leggen.
Een van de grootste voordelen van zelfsturende teams is dat de teamleden zelf de inrichting en organisatie van dagelijkse taken kunnen bepalen. Dat is efficiënt en het zorgt ook voor een autonome werkomgeving waardoor de werktevredenheid wordt vergroot. Daarnaast zorgt de verantwoordelijkheid die de teamleden krijgen ervoor dat zij zich meer verbonden voelen met de organisatie. Een hogere verbondenheid zorgt voor minder verzuim en een lager verloop van de medewerkers. Kostenbesparing is een ander belangrijk voordeel van zelfsturende teams. Een dure managementlaag en ondersteunende diensten zijn immers vaak niet meer nodig.
Het duurt vrij lang voordat teams zich volledig aangepast hebben aan de zelfsturing, een van de redenen waarom de implementatie vaak mislukt. Daarnaast hebben teamleden vaak moeite met ‘outside the box’ te denken. Dit is een taak die vaak door de leider wordt uitgevoerd, zonder leider kan het voor teams moeilijk zijn om het totaaloverzicht te zien. Vaak denken organisaties te makkelijk over het implementeren van zelfsturende teams en dat het direct resultaat oplevert. Het zijn behoorlijk rigoureuze veranderingen die een heel nieuwe werkwijze betekenen. Het kost effort en tijd voordat deze nieuwe manier van werken ook daadwerkelijk door de medewerkers overgenomen wordt.
Om de implementatie van zelfsturende teams succesvol te laten verlopen, is communicatie en openheid van groot belang. Ook moeten teams een duidelijk afgebakende teamtaak hebben, zodat er doelen gecreëerd kunnen worden waar men naar toe kan werken. Een belangrijke vraag die organisaties moeten stellen bij het overwegen van zelfsturende teams is: ‘Welk doel willen wij als organisatie nastreven, en hoe verwachten we dat het implementeren van zelfsturende teams hierbij gaat ondersteunen?’ Wat wil je als organisatie bereiken en welke middelen zijn er nog meer, naast het invoeren van zelfsturende teams?
Medewerkers die deel uitmaken van een zelfsturend team voelen zich vaker meer betrokken bij de organisatie. In een zelfsturend team is er meer aandacht voor taakverbreding, taakroulatie en breder inzetbaar worden. Organisatie hopen dat door meer autonomie lager in de organisatie ook betekent dat medewerkers de eigen regie nemen over hun duurzame inzetbaarheid. Maar in de praktijk blijkt dat de mogelijkheden die er zijn op het gebied van ontwikkeling, vaak onvoldoende worden benut. De medewerkers zeggen dat ze de regie willen pakken, maar het komt er niet van. Ze zijn vaak te veel met de dagelijkse dingen bezig.
De interactieve app Tiptrack stimuleert medewerkers in zelfsturende teams om naast de dagelijkse bezigheden ook aandacht te hebben voor hun duurzame inzetbaarheid. Met de app krijgen medewerkers inzicht in hun eigen situatie; nu en in de toekomst. Zij kunnen zelf eenvoudig doelen stellen om de inzetbaarheid te vergroten. En in de webshop kunnen zij hun DI-budget gebruiken om producten en diensten, zoals opleidingen, coaching en (gratis) testen aan te schaffen.
