Uit het kleinste idee kunnen de mooiste nieuwe producten, diensten en werkwijzen ontstaan. Dat bewijst koekfabriek Andere Koek. Talloze andere bedrijven zetten soortgelijke stappen. Al dat vernuft samen vormt de motor achter onze kenniseconomie. Werkgevers zullen die motor moeten blijven aanjagen voor het succes van hun organisaties en om onze welvaart vast te houden.
Eén recept voor een betere koek is er niet – elke organisatie is anders. Maar alle benodigde ingrediënten voor een productievere en innovatievere organisatie zijn bekend. Kies, uitgaande van de eigen situatie, de ingrediënten die u nodig heeft, voeg het juiste snufje ervan toe, lekker tot een samenhangend deeg kneden voor een gebalanceerde smaak. Niet te lang laten rijzen, direct bakken!
De algehele arbeidsproductiviteit verhogen klinkt als een enorme opgave. Toch zijn er interventies op het niveau van de arbeidsorganisatie die kunnen bijdragen aan slimmer en productiever werken.
Daarvoor moeten we niet alleen kijken naar de organisatiestrategie, maar ook naar de vertaling daarvan in de HR-strategie. Het begint bij medewerkers die productief kúnnen werken. Het is verstandig om de organisatie van het werk onder de loep te nemen. Waar kan automatisering nuttig zijn? Waar lekt tijd en motivatie weg? Al deze elementen kunnen bijdragen aan sociale innovatie.
Een volgend aandachtspunt is de match tussen medewerker en werk. Werkgevers zullen op dit punt meer moeten doen dan tot nu toe het geval was. Het gaat niet alleen om ontwikkelbudget reserveren, maar ook om ontwikkeltijd vrijmaken. Ook van de werknemer mag op dit vlak meer worden verwacht: de vrijblijvendheid moet er vanaf. Leren is niet ’voor erbij’, maar is een onmisbaar onderdeel van goed functioneren. Daarop mag een medewerker dus ook beoordeeld worden.
Naast leren en ontwikkelen kunnen HR-afdelingen ook innovatie in de organisatie stimuleren. Interventies op het gebied van arbeidsvoorwaarden kunnen nuttig zijn, al vormen deze vooral een sluitstuk van een innovatieve cultuur. Te denken valt aan het vastleggen van ontwikkeltijd waarin medewerkers aan een nieuw idee mogen werken.
Leren en ontwikkelen
• Behandel leren en ontwikkelen als volwaardig, niet-vrijblijvend onderdeel van het werk en maak het tot gespreksonderwerp van de functionerings- en beoordelingscyclus.
• Maak concrete afspraken met medewerkers over hun ontwikkeling op korte en langere termijn.
• Zorg ervoor dat medewerkers niet alleen hun vakkennis up-to-date houden, maar ook werken aan meer elementaire zaken als digitale skills. ‘Digitaal fit’ is geen gegeven, zelfs niet voor jonge generaties.
• Zorg dat niet alleen de leermiddelen binnen de organisatie op orde zijn, maar ook de drie r’en: ruimte (om te leren), richting (welke ontwikkeling kansrijk en nodig is) en ruggensteun (van leidinggevenden).
• Bied van-werk-naar-werktrajecten aan en laat zien welke loopbaanbaden er binnen de eigen organisatie zijn én daarbuiten.
Wendbaarheid
• Zorg dat er een strategische personeelsplanning is zodat de organisatie op tijd kan inspelen op uitstroom, bijvoorbeeld door een stage- of traineeprogramma in te richten en doorstroompaden aan te bieden.
• Communiceer over de veranderingen die binnen de organisatie en het werk te verwachten zijn. Wees open naar medewerkers wiens functie op termijn verdwijnt en bied hun tijdig mogelijkheden aan om zich op ander werk te oriënteren. Of zijn er mogelijkheden om medewerkers intern door te schuiven?
• Maak geleidelijk de overstap van vaste functies naar bredere rollen.
• Geef zelf als HR en directie een goed voorbeeld als het om wendbaar en innovatief gedrag gaat, en maak daarmee duidelijk dat de drempel naar productiever werk niet hoog hoeft te zijn.
Innovatie
• Bespreek sociale innovatie in het kader van het arbeidsvoorwaardenoverleg en het overleg met het medezeggenschapsorgaan.
• Stimuleer een innovatieve cultuur door gewenst gedrag te belonen en in de spotlight te zetten en benadruk dat fouten maken nodig is om verder te komen (introduceer een ‘faalbokaal’).
• Bevraag medewerkers en lijnmanagers actief op welke werkprocessen efficiënter en motiverender kunnen worden ingericht en welke ideeën er zijn voor nieuwe producten en diensten.
• Benoem ambassadeurs van vernieuwing of creëer ruimte voor medewerkers om binnen de eigen organisatie een start-up op te richten.
• Draag uit dat innovatie iets van alle medewerkers is, niet alleen van bijvoorbeeld een R&D-afdeling, en benadruk dat zelfs de kleinste ideeën al waardevol kunnen zijn.
• Bouw in beloningssystemen prikkels in voor innovatie.
